X Х 1. Тапсырма
Мәтінді мұқият оқып, негізгі мәселені анықтаңыз. Автордың көзқарасын
ажыратып, көтерілген негізгі мәселені жазыңыз.
Бял ашамы деп бәлеге қални...
Дастарқан басында соғыс жайында әңгіме қозғалды. Үркім әртүрлі естіген
окигаларын айтып жатты. Ксист торде отырған бір ақсақал:
— Мен сендерге бір әңгіме айтайын, – деді. Бәріміз әлгі кісіге қарап елең еттік. — Бүл
өзі бұрын-соңды айта қоймаған сырым еді, деп жалғады ол сөзін Қазір соғы
аяқталл ашга да пәленбай жыл отті гой. Сондықтан бізді ешкім тергеп, қудалай қоймас...
...Бүрынғы Ворошилов колхозынан бес жігіт бірге эскерге аттандық. Алдымен
аудаша, сонан соң облысқа апарды. Облыс орталыгына шолога утыргызы батыс жаққа
бара жатты. Бүгінгідей бөлек-бөлек жатар орны бар вагон қайда?! Кинода көрсетіп жүрге
ағатті вагон. Пойыз да жай жүреді. Ор станцияға тоқтап, су атамыз. Берген тамағын тап
кыламыз. Екі-үш күннен кейін пойыздан кісі жалыгады екен. Арамызда бізден ересекте,
нәрседен хабары бар, қағылез Обдібек деген жігіт болды. Ішіміз пысқаны сонда
Әбдібекке:
— Сен бал ашты, совет жеңе ме екен, неміс жеңе ме екен? — дедік. Әбдібек
құмалақты тапшып кеп жіберіп:
Жаудың беті қатты. Күші басым. Біздің жеңуіміз қиын болады-ау! деді.
Кепке бәрімізді вагон-штабқа шақырды. Болған оқиғаны айна-қатесіз біреу
жеткізіпті. «Мұны сендерге кім үйретті? Неге совет әскерінің жеңетініне күдік
келтіресіңдер? Араларыңда жаудың тыңшысы бар шығар?» - деп, ал тергеудің астына
алсын келіп. Орысша да жөнді білмейміз ғой. Сұрақтың бірін түсінсек бірін түсінбейміз, «
құмалақ аштырганымыз рас», - деп мойындаудан басқа амал қалмады. Содан не керек, «
елінің неміс фашистерін жеңетініне күмән келтіріп, жауынгерлердің арасына іріткі салып ж"
деген айып тағып, Әбдібекті вагоннан түсіріп алып қалды. Қалғандарымыз да майданға жетк
көзге түрткі болып, қатаң бақылауға алындык. Артынан естідік, Әбдібек байғұсты э
трибуналдың үкімімен соттап жіберіпті. Сол күйі кайтпады.