ПЫТАННІ І ЗАДАННІ ДА РАЗДЗЕЛА - Загадкавая краіна паэзія 1. Назавіце асаблівасці вершаваных (паэтычных) твораў, іх адрозненне ад празаічных па знешняй форме, мове, сродках, прыёмах паказу жыцця.

2. Назавіце асноўныя тэмы раздзела «Загадкавая краіна
Паэзія». Што іх аб'ядноўвае?

3. Якімі прыёмамі і сродкамі карыстаецца аўтар верша, каб
у невялікім аб'ёме раскрываць значны і глыбокі змест?

4. Вызначце ролю падтэксту ў паэтычных творах. Якія срод-
кі выражэння падтэксту пры вусным чытанні вы ведаеце?

5. Чым дасягаецца рытмічнасць верша? Што такое стапа ў
вершы? Што такое вершаваны памер? Якія памеры вы
ведаеце? Што такое рыфма, страфа?

6. Як звязаны паэтычныя творы з іншымі відамі мастацтва?

7. Паспрабуйце напісаць некалькі вершаваных радкоў, напрыклад, на тэму «Скарбы», ужываючы рыфмаваныя
словы: мова слова; скарбаў — фарбаў. А першы радок
можа быць такі: «Пявучая родная мова...».​

1. Асаблівасці вершаваных (паэтычных) твораў заключаюцца ў тым, што яны маюць асаблівую форму, якая адрозніваецца ад празаічных твораў. Асноўныя асаблівасці вершаў:
- Метрычная (рытмічная) пабудова, якая выяўляецца ў наяўнасці рытма вершаванага твора. Рытм ў вершах ствараецца праз паўтарэнні артыкуляцыйных акцэнтаў і йых паслядоўнасць у метрычным строе;
- Рыфма — гукавая адпаведнасць апошніх слоў радкоў (ажадкі) верша. Гэта могуць быць наступныя тыпы рыфмы: каля, парнае, аб'ядноўвальная, перамяжкоўная рыфма;
- Паэтычныя прыёмы, такія як паўтарэнні, антаніма, метафара, асаблівая лексіка і велізарны выбар слова;
- Карыстанне разнымі сродкамі выразнасці і прыёмамі зычнай выразнасці, такімі як асацыяцыйны воблак, гака, эпітэт, анафара.

2. Асноўныя тэмы раздзела "Загадкавая краіна паэзія" вар'юцца ў залежнасці ад аўтараў і тэкстаў, але некаторыя агульнасці можна назваць:
- Жыццё і прырода: паэтычныя творы могуць адлюстроўваць прыродныя пейзажы, зьмяненні прыроды падчас розных сезонаў года;
- Любоў і пачуцці: вершы часта ўдзельнічаюць любоў, ўспаміны аб сяброўства, асьветленьне пачуццяў;
- Кветкі: паэтычныя творы могуць спяваць нейкаю кветку, яе прыгажосць, колеры і т.д.

3. Аўтар верша можа карыстацца некалькімі прыёмамі і сродкамі, каб у невялікім аб'ёме раскрываць значны і глыбокі змест:
- Метафара: гэты прыём дазваляе пераносіць асаблівасці адной справы на другую, напрыклад, супадзенне можа быць абразам для салодкай любві;
- Антаніма: гэты прыём выкарыстоўвае супярэчнасць паняццяў для стварэння эфекту;
- Паўтарэнні: прыём, які дае асаблівае выдзяленне словаў і зваротаў, яны могуць паказваць якую-небудзь эмоцыю.

4. Падтэкст у паэтычных творах гэта дадатковая інфармацыя, якая ня прызначаная проста разьвіць галоўную думку, адгукнуцца аб каментар. Сродкі выразнасці падтэксту, якія можна вылучыць пры вусным чытанні:
- Інтонацыйныя нюансы: для прадачы эмоцый тэкстам можна карыстацца рознымі тонамі голасу (гукам), паўзамі, праціраваннем голасу і т.д.;
- Сінтаксічныя сродкі: акцэнтуюць на значэнні адзінага слова (пры выказе, вопытальнасцы, запятымаванні і гл.д.);
- Звароты да слухача: прыватнасці асобы, якая вымаўляе верш, могуць зусім зьменіць яго значэнне.

5. Рытмічнасць верша дасягаецца за кошт гукавых акцэнтаў, якія паслядоўныя ў метрычным строе. Стапай называецца метрычная пара (два падрадкоўкі): адна акцэнтавая, другая негукавая. Вершаваны памер - гэта колькасць стафічных падрадкоўкаў у радку, яны пазначаюцца спецыяльнымі назвамі: ямб, харэй, трохе. Рыфма - гукавая адпаведнасць апошніх слоў радкоў. Яна можа мець адрозненнеў у вымаўленні, галасыма сважэйшым на павялічэнне значэння, лепшае паўтарэнне перших слоў радкоў (асан. рыфма), то бок ахвяраваньне дзьве вольны гукавой адпаведнасьці (вольная рыфма).

6. Паэтычныя творы могуць быць звязаныя з іншымі відамі мастацтва пры дапамозе абразаў і метафарычных вымярэньняў. Напрыклад, паэзія можа быць зьвязаная з музыкай праз выкарыстаньне рытму і мелодыі ў вершах, з жывапісам праз апісаньне прыроды або малюнкаў у словах.

7. Вось некалькі радкоў, якія ўяўляюць сабой невялікую паэму на тэму "Скарбы", з выкарыстаньнем рыфмаваных слоў:
"Пявучая родная мова,
Што стрыйкае невадзелкі на вольку,
Скарб у шэрагу фарбаў,
У бялюзе ты, мой радзімы народу."

Вывод: Любы паэтычны твор мае свае асаблівасці ў знешняй форме, мове, сродках выразнасці, што робіць яго адмытным ад празаічных текстаў. Вершы запытваюць крэатыўнасць, разумовыя затраты і ўмецьце перакласьці яго паводле свайго ўяўленьня. Распісаненьне рыфмы, акцэнтаў, прыёмаў, слоў складае сэнсавы змест верша, які неабходна добра зразумець для яго правільнага разуменьня.