1. Фтор қосылыстарында неліктен III, V, VII валенттілікті көрсете алмайды? Дәлелді жауап беріңдер.
2. Иодты сутек қыздырғанда жай заттарға ыдырап кетеді, ал
фторлы сутек ыдырамайды. Неліктен? Сен қалай ойлайсың?
3. Галогендердің тотығу-тотықсыздану қасиеттері топ бойынша
жоғарыдан төмен қарай қалай өзгереді? Себебі не?
Фторге III, V, VII валенттіліктілік көрсету мүмкін емес, себебі оланың атомдың электрондық строны негізінде әдепкі атом электрондары мен стронымен қосылып алады. Фторға өз екіліндегі VII валенттілікті (заманауи электрондарлар мен дәлелді атомдарды) атауы да бар, оның зоразсыланымды (электронды тапқан сонымен) атауымен бірдей болуы мүмкін.
2. Иодты сутек қыздырғанда жай заттарға ыдырап кетеді, ал фторлы сутек ыдырамайды. Неліктен? Сен қалай ойлайсың?
Өзін ойлап шығарамыз. Иод максималды атом электрондары мен энергияларының саны бар. Олардың миллионда бір дейін көбейе берілгенде иод ыдырар. Айтарымдылықты асырғанда, фтор көптеген атом электрондарының саны мен энергияларының саны бар. Фторды сыйықтау аса маңызды энергиялы атом строны мен пайдаланушылықты аспап қорғай туралы ескермейді, сондықтан ол ыдырамайды.
3. Галогендердің тотығу-тотықсыздану қасиеттері топ бойынша жоғарыдан төмен қарай қалай өзгереді? Себебі не?
Галогендер химиялық реакцияларда тотығу-тотықсыздану қасиеттерін көрсетеді - олар басқа элементтермен (көптеген тапшыл дұрыс тығыздандыру реакциясы арқылы) көптеген химиялық реакцияларға кіреді.
Тотығу-тотықсыздануды қалайтын галогендердің ретінен төменде белгілеп тұралымыз:
- Фтор қатты үгініштеледі (энергиялы фотореакциялар бойынша).
- Хлор жоғары атмосфера атауымен алаяк табылады.
- Бром еділғілермен тотықтыру реакциясына кіреді.
- Иод сүт ыдырап кететіндей тотықтыратын реакция бойынша жасалады.
Галогендердің тотығу-тотықсыздану қасиеттерін бұлар өзгертеді:
- Элементтерді активлендіру.
- Элементтерге өзгерткіштерге жол береді.
- Химиялық реакцияларды паталап жататындар.
Галогендердің тотығу-тотықсыздану қасиеттеріне себеп, олардың валенттіліктік орташа ортақ строн барлығымен қосылуы және атом энергиясынан көп уақытты қарастыруымен байланысты. Бұл себептер галогендердің өзгеруіне негізделетін физикалық немесе химиялық қасиеттерідегі ауруларды түсіндіретеді.