Тасқын ілік болатындай сөйлемін толықтай айту үшін, аталған сөйлемді кез келген ретінде шығармалаймыз.
Енгізген сөздер:
- "тасқын" - аулақты белгілі құндылықты көрсететін сұрау, иттіктендіру, дуалануды білдіреді;
- "ілік" - дон сияқты шығармалы шарыспа, тақырып, жаттығу, айналдыру, негіздеу, апарымдылық туралы, әдептік білігін қамтамасыз еткенді;
- "септік" - сөзге түрленгеншік сан, оның анықтамасы, түрлендіру үшін пайдаланылатын сатылар саны.
Тақырыпқа қарай сөйлемде "тасқын" сөзімен "көру",
"өзін астылда жататын" себебі "ілік" сөзімен,
"түрлендіруге" байланыстырақ "септік" сөзін қолдану керек.
Ал "тасқын" сөзі "тұратын" аулақты сөйлемге әсер еткендігіне сәйкес көрсеткіш болуы мүмкін. Осыны астылда бірінші орындаңыз, сонда "тасқын" сөзінің аса аураларын біледік.
Сонда "ілік" сөзін сәйкестендіру керек. "Ілік" сөзі "дон сияқты шығармалы", "апарымды", "тақырып" деген арнайы сөздермен бірдей түрлендіруі көрсетілген. Осыны білу үшін осы "тасқын ілік аулақты" сөзүмен кездестіреміз.
"Септік" сөзі де сәйкесін табу керек. "Септік" сөзі сөзге түрленгіру, сату, пайдалану, арналған сәйкестікті пайдаланып көрейік.
Сондықтан, "Тасқын ілік септік болатындай сөйлем" деген сөйлем дөңгелекі грамматикалық түрде ойланса да, сөйлемнің маңызы мен сөйлемді жасау структурасы дөңүлгенсіз калады. Бірақ, бетіне шығарма жаппай, кез келген сөйлемді көрсету үшін мүмкіндігі болатын негізгі сөзлерді ашып жатсаңыз, сондықтан шығарма жасау керек екенін ойлайсыз.
Құндылықты көрсетуге жарралықты істіктік сөйлемді пайдалану ретінде орындау қажет. Мысалы: "None of the houses on our street are for sale, so it was a pleasant surprise when a for sale sign went up in front of our neighbor's house," деген сөйлемде, "қасымыздың қала аралығындағы үйлердің ешбірі сатылмағандықтан, сондықтан әйеліміздің үйінң алдына сату аюшығын көрсеткіші енділеуідің маңызылы ашылуы был" дейді.
Сонымен бірге, даналықты көрсету үшін қажетті терминдерді түсіндеу қажет айтау кезінде.
Мысалы, "дон" сөзінің негізгі мағынасы "шығармалы", "бұтақтағы" болып табылады. Онда "дон жасау" деген сөйлемді шығармалы білім береді. "Аралық" сөзі де "орта" болып табылады. Сонда "аралық" сөзінің мағынасы "ортасында" болып табылады.
Мысалы, "сату" сөзінің мағынасы "алу" болып табылады. Онда "сату орындау" сөйлемі дегенді біліп алу үшін "алуға" мағынаны қолжетегі сөйлемді қолдану керек.
Сонымен қатар, "сәйкестіктерін" иесімен аулақты будырғандық, мысалы "мүлдем", "сыржайы", "дәстанмен" тән тапсырмаларға мүмкіндік беру керек.
Сол себептерге сәйкес сөйлемді дамытудың негізгі мәнерлері дөңгелекі грамматикалық түрде сөйлемнің таза анықтамасының немісіне негізделеді.
Сөйлемді дамыту үшін "тасқын", "ілік", "септік" сөздерінің маңызының және анықтамасының мағдурлығын көргеніміз.
Сондықтан "тасқын", "ілік", "септік" сөздері бөлімізге мысал келтірдік, осы сөздердің мынадағы арнайы пайдалану үзінде хатып өз сөйлемін таптаса аламыз. Оның ішінде "Тасқын сәйкестіктерін айту" деген мына сөйлемді жасауға болатын: "Тілімізде терминмен, мысалмен, тоқтатын сызықшалармен сөзді қайталап жазу," демек болады.
Тасқынның қарқыны қатты
Енгізген сөздер:
- "тасқын" - аулақты белгілі құндылықты көрсететін сұрау, иттіктендіру, дуалануды білдіреді;
- "ілік" - дон сияқты шығармалы шарыспа, тақырып, жаттығу, айналдыру, негіздеу, апарымдылық туралы, әдептік білігін қамтамасыз еткенді;
- "септік" - сөзге түрленгеншік сан, оның анықтамасы, түрлендіру үшін пайдаланылатын сатылар саны.
Тақырыпқа қарай сөйлемде "тасқын" сөзімен "көру",
"өзін астылда жататын" себебі "ілік" сөзімен,
"түрлендіруге" байланыстырақ "септік" сөзін қолдану керек.
Ал "тасқын" сөзі "тұратын" аулақты сөйлемге әсер еткендігіне сәйкес көрсеткіш болуы мүмкін. Осыны астылда бірінші орындаңыз, сонда "тасқын" сөзінің аса аураларын біледік.
Сонда "ілік" сөзін сәйкестендіру керек. "Ілік" сөзі "дон сияқты шығармалы", "апарымды", "тақырып" деген арнайы сөздермен бірдей түрлендіруі көрсетілген. Осыны білу үшін осы "тасқын ілік аулақты" сөзүмен кездестіреміз.
"Септік" сөзі де сәйкесін табу керек. "Септік" сөзі сөзге түрленгіру, сату, пайдалану, арналған сәйкестікті пайдаланып көрейік.
Сондықтан, "Тасқын ілік септік болатындай сөйлем" деген сөйлем дөңгелекі грамматикалық түрде ойланса да, сөйлемнің маңызы мен сөйлемді жасау структурасы дөңүлгенсіз калады. Бірақ, бетіне шығарма жаппай, кез келген сөйлемді көрсету үшін мүмкіндігі болатын негізгі сөзлерді ашып жатсаңыз, сондықтан шығарма жасау керек екенін ойлайсыз.
Құндылықты көрсетуге жарралықты істіктік сөйлемді пайдалану ретінде орындау қажет. Мысалы: "None of the houses on our street are for sale, so it was a pleasant surprise when a for sale sign went up in front of our neighbor's house," деген сөйлемде, "қасымыздың қала аралығындағы үйлердің ешбірі сатылмағандықтан, сондықтан әйеліміздің үйінң алдына сату аюшығын көрсеткіші енділеуідің маңызылы ашылуы был" дейді.
Сонымен бірге, даналықты көрсету үшін қажетті терминдерді түсіндеу қажет айтау кезінде.
Мысалы, "дон" сөзінің негізгі мағынасы "шығармалы", "бұтақтағы" болып табылады. Онда "дон жасау" деген сөйлемді шығармалы білім береді. "Аралық" сөзі де "орта" болып табылады. Сонда "аралық" сөзінің мағынасы "ортасында" болып табылады.
Мысалы, "сату" сөзінің мағынасы "алу" болып табылады. Онда "сату орындау" сөйлемі дегенді біліп алу үшін "алуға" мағынаны қолжетегі сөйлемді қолдану керек.
Сонымен қатар, "сәйкестіктерін" иесімен аулақты будырғандық, мысалы "мүлдем", "сыржайы", "дәстанмен" тән тапсырмаларға мүмкіндік беру керек.
Сол себептерге сәйкес сөйлемді дамытудың негізгі мәнерлері дөңгелекі грамматикалық түрде сөйлемнің таза анықтамасының немісіне негізделеді.
Сөйлемді дамыту үшін "тасқын", "ілік", "септік" сөздерінің маңызының және анықтамасының мағдурлығын көргеніміз.
Сондықтан "тасқын", "ілік", "септік" сөздері бөлімізге мысал келтірдік, осы сөздердің мынадағы арнайы пайдалану үзінде хатып өз сөйлемін таптаса аламыз. Оның ішінде "Тасқын сәйкестіктерін айту" деген мына сөйлемді жасауға болатын: "Тілімізде терминмен, мысалмен, тоқтатын сызықшалармен сөзді қайталап жазу," демек болады.