Тапсырма. Мәтінді мұқият оқып, тапсырмаларды орында. Ғаламдық климаттық өзгерістер
1. Ғаламдық жылыну- биосфераның ластануы. Ауадағы көмірқышқыл
газдың(СО2) көбеюі климаттың ғаламдық жылуына, яғни, Антарктидадағы мұздықтардың жаппай еруінде. Әлемдік мұхиттың көтерілуіне, көптеген жердің су астында қалуына және басқа да жағымсыз жағдайларға алып келеді. Мәліметтер бойынша келесі ғасырдың басына дейін Жер бетінің температурасы 1,4°С-қа көтеріледі.
2. Ормандардың азаюы. Жаңбырды тропикалық ормандар оттегінің басты
көзі. Сондықтан ормандарды «планетаның жасыл өкпесі» деп атайды. Соңғы 50 жылда адамдар Жер бетіндегі ормандардың 2/3 бөлігін, ал соңғы 100 жылда 40%-ын жойған. Жыл сайын дүние жүзінде 15-20 млн. гектар (Филяндия аумағындай) тропикалық ормандар жойылуда. Ормандардың жойылуының басты себептері: орман алқаптарының егіншілік үшін өңделуі, ағаш отындарға сұраныстың артуы, ормандарды өнеркәсіп қажеттігі үшін қырқу.
3. Озон қабатының бұзылуы. Атмосферадағы озонның мөлшері 0,004%
болса, стратосферадағы оның қалыңдығы 2-4 мм. Озон қабаты- биосфераның жоғарғы шекарасы. Одан жоғары орналасқан қабаттарда тіршілік жоқ. Озон жердегі тіршілікке қауіпті. Күннің ультракүлгін сәулелерін сіңіреді, сондықтан оны «қорғаныш қабаты» деп атайды. Озон қабатының 50%-ға бұзылуы радиацияны 10 есе көбейтеді. Озоносфераның бұзылуы тері ісік ауруының көбеюіне, көз катарактасына, жүйке жүйесінің әлсіреуіне, өсімдіктер мен жануарлар әлемінің мутациясына алып келеді.
1. Мәтіннен сөздердің синонимін тап.
жаһандық -
деректер -
жауынды -
оталу -
[2]
Төмендегі сұрақтарға мәтіндегі деректерді қолдана отырып, жауап бер.
2. Мәтінде қандай мәселе көтеріледі? Себебін жаз.
3. «Ауадағы көмірқышқыл газдың көбеюі климаттың ғаламдық жылуына алып келеді» деген пікірмен келісесің бе? Ойыңды дәлелде.
4. Мәтінде климат өзгеруінің қандай себептері көрсетілген?
[3]
Жазылым
«Уақыт-керемет сый» деген пікірмен келісесің бе? Келісу, келіспеу себептерін көрсетіп, 130 сөзден тұратын эссе жаз. Эссе мазмұнына сай көмекші есімдерді орынды қолдан.
ПО СОЧУ УМОЛЯЮ