Түйе . Қазақ халқы артса Төрт түлік малдың ең қасиеттісі түйені « дала кемесі » деген . Ол шөлге шыдамды , жүк көлік , жесе - ет , ал жүні киімге жараған . Қазақтар түйенің жүнінен шапан киген , ол жеңіл , жұмсақ әрі қыста жылы болған . Түйенің жүнінен тек жамылғы керпелер жасаған , « аяқасты тастауға болмайды » деп төсеніш жасамаған . Түйенің шудасын қайнатып , емге пайдаланған , ал терісінен ер қаптаған . Сүтін емге пайдаланған . Сүтi қою , құнарлы . Сүтінен шұбат , құрт , балқаймақ , т . б . жасаған . Сиыр малын қазақтар көбінесе көшке де , егіске де пайдаланған . Сиыр үйдің берекесі , отбасының асыра ушысы ретінде қадірлі мал болған . Ертеде сиы ры жоқ үй ас - ауқаты жұтаң болып есептелген . Ертеде сиырдың терісінен құдықтан су тартатын қауға ыдыс , қымыз ашытатын саба , сусын құятын Торсық жасаған . Тіпті сиырдың тезегін отын ретінде пайдаланған . Тезекті егіншілікте тыңайтқыш ретінде пайдаланған . Ал мүйізінен тарақ жасаған . Қой - төрт түліктің ішіндегі қазақ үшін сүйіктісі . « Мал өсірсең – қой өсір , пайдасы оның көл көсір » , деген қазақ атамыз . Өзі өсімтал , тез ет беріп , қонақкәдеге жарап отырады , сүті майлы әрі жұғымды . Қой мен ешкінің иленген терісін түрлі сырткиім мен аяқкиім тігуге пайдаланған . Қойдың жүнінен киіз басып , жіп иіріп , бау жасаған , кілем , текемет тоқыған . Қазақ халқы қой мен ешкіні « уаң мал » деп атайды . Ешкі — өте өсімтал мал . Ешкінің еті жеңіл әрі сіңімді , сүті өте құнарлы . Ешкінің сүттісін арнайы ұстап , ана сүтіне жарымаған баланы ешкі сүтімен асыраған . Ешкіні « жеңілтек мал » деп есептеген , мінезі ұшқалақ , шы : « Ешкі құсап селтеңдеп » , деп ешкіге теңеген . Қазақтың қасиетті малдарының бірі - жылқы . Ат . - ер қанаты . Жылқы жүйрік , әрі өте төзімді мал . Оны салт мін ген , көлік ретінде де пайдаланған . Жылқының қымызын емге пайдаланған . Жылқының жал - құйрығынан арқан ЖІП еседі , етінен қазы - қарта , жал - жая жасайды . напишите план озоглавьте и напишите о чём речь в одном предложении

МихаилКрыл    2   19.02.2021 15:52    8