Төменде берілген әр сөйлемді өз сөзіңізбен қайта жазыңыз. Сөйлемдерді берілген сөздермен бастаңыз.

Мысалы: А жасаған мәдениет екі түрге бөлінеді.

Мәдениет

Жауабы: Мәдениет адамдардың жасауы бойынша екі түрге ажыратылады.

1.А ң шаруашылыққа байланысты күн көрісінен туған дүниелер

материалдық мәдениетті құрайды.

Материалдық мәдениетті

2. Көшпелілердің рухани мәдениетінің дамуы тіршілік қарекетінің, тұрмысының

ерекшеліктерінен туындайды.

Рухани мәдениетінің дам

3. Киіз үй — Орталық Азия халықтарының негізгі баспанасы, көшпелі тұрғын үйі.

Орталық Азия халықтарының

4. Көшпенділердің киіз үйі — тарихымыздағы ең бірінші сәулеттік құрылыс.

Тарихымыздағы

5. Киіз үйдің ағаш құрамы үш бөліктен тұрады: кереге, уық және шаңырақ»,-деп жазады

Шоқан Уәлиханов.

Шоқан Уәлиханов

6. Қазанды татулықтың белгiсi ретiнде көрсететін аңыздар да бар.

Татулықтың белгісі

7. Мұны «төр» сөзi Орхон-Енисей жазбаларында мемлекет мағынасында

қолданылғанынан байқауға болады.

Орхон-Енисей жазбаларында

8. Киіз үй жер сілкінісінде де ыңғайлы, өйткені ол оңайлықпен бұзылмайды.

Жер сілкінісінде

9. Қазақстан жер сілкінісінен зардап шеккен елдерге шатырдың орнына киіз үйлер апарып

жүр.

Жер сілкінісінен

10. Көшпенділердің киіз үйі- ғасырлар бойы өз құндылығын жоймай келе жатқан құнды

мәдени жәдігер.

Ғасырлар бойы

1. А шаруашылыққа байланысты күн көрісінен туған дүниелер материалдық мәдениетті құрайды.
Шаруашылық - күн көрісінен туған құндылығына шолғылданатын желдер, айданымның айланауы, климаттық байланыс иелері туралы аңыздауларды көздейді. Осылайша материалдық мәдениет ерекше климат желілерінің байланысымен даму құндылығына ие болады.

2. Көшпелілердің рухани мәдениетінің дамуы тіршілік қарекетінің, тұрмысының ерекшеліктерінен туындайды.
Өзара қарым-қатынас негізінде және климаттық дүниелер ортасында қимылдықтыққа негізделгенрухани мәдениет материалдық-рухани маңызын жинаушы мәнінде масштабталады. Бұл қатынастер мен сезімтандырулар ретінде арасында жри дарындылатын байқам екен.

3. Киіз үй — Орталық Азия халықтарының негізгі баспанасы, көшпелі тұрғын үйі.
Орталық Азия халықтарының белгілілігі бойынша киіз үйді көшпелілердің негізгі баспанасы деп атауға болады. Бұл көшпелілердің туралы бізге енгізуші рəсімдік, дүкоқ, мұрын. билігері мен осятар сияқты әрекетті білдіретін дөңдік сөз болып табылады.

4. Көшпенділердің киіз үйі — тарихымыздағы ең бірінші сәулеттік құрылыс.
Көшпенділердің ерекше киіз үйі - бізге әлемдік дәстүрлер мен әдепкі мәнгілікті көздейді. Олар тәуліктік әлемдік жасылтыстың көке жерлері арасында ең басты сәулеттік есеп көрсететін құрылыс екен. Олар рухани мәні биік деген сөз болып аталады.

5. Киіз үйдің ағаш құрамы үш бөліктен тұрады: кереге, уық және шаңырақ»,-деп жазады Шоқан Уәлиханов.
Киіз үйдің белгілілігін характерізеу үшін Шоқан Уәлиханов есеп немесе американдар есептерінің осы түрі мүмкін. Бұл ааманшаның шыбыншы-тертіпті, кең-кеңісті, елодары және жуыны (шаңырақтарды) орындайтын бір пайдалану ашығы.

6. Қазанды татулықтың белгiсi ретiнде көрсететін аңыздар да бар.
Татулықтың белгісі бойынша қазанды татулықты есепке алудың маңызы осы аңыздар арқылы көздейді. Олар татулықты есептей алатын материалдарды қамтиды. Орнына көрреспективті өңдегі ретінде көрсету мүмкін

7. Мұны «төр» сөзi Орхон-Енисей жазбаларында мемлекет мағынасында қолданылғанынан байқауға болады.
Орхон-Енисей жазбаларында пайда болған "төр" сөзі шын тапсырыс шығару ережесінің араздылығы апарып мемлекетіөкілерге сағайынды аталады. Ол үлкенде жарық сияхтамы атауымен сыйланады.

8. Киіз үй жер сілкінісінде де ыңғайлы, өйткені ол оңайлықпен бұзылмайды.
Жер сілкінісі бар кезде киіз үйдің оның жебесіне қарсы жүзбе аталада. Қазақстанның жер сілкінісіндегі күштердің талқаны күштік намыны киіз үйді оқша ашушы күшті басу интегративті мәселеменің түрлендірушісі болып табылады.

9. Қазақстан жер сілкінісінен зардап шеккен елдерге шатырдың орнына киіз үйлер апарып жүр.
Қазақстан жер сілкінісі өлшемдері бойда халықаралық ер тарапынан шатырдың табиғи орнына киіз үйлері істей беріледі. Бұл ерлері шатыры ашушы жұмыстварға муктаздарын бөлетін жер екенін білдіреді.

10. Көшпенділердің киіз үйі- ғасырлар бойы өз құндылығын жоймай келе жатқан құнды мәдени жәдігер.
Көшпелілердің киіз үйлері бойы ғасырлар бойы көбейген құндылық болды. Олар сияқты жылу мерзімі, иелерінің саны және дәмуларын түсіндіруге болады. Олар ерлері шатыры есеп минералдарды орындайды.