Сақтар біздің заманымыздан бұрын 1-мыңжылдықта Орта Азия мен Қазақстан,
Шығыс Түркістан аумағында мекен еткен ежелгі тайпа. Сол сақ тайпасының
халқы өздерін сақа, сақ деп атаған. Ал көне гректер сақтарды «азиялық
скифтер» десе, парсылар «құдіретті еркектер», ал Иран жазбаларында «жүйрік
атты турлар» делінген. Тарихта олар Солтүстік Үндістанды, Ауғанстанды, Орта
Азияны
және Қазақстанның оңтүстігін қамтитын кең-байтақ аумақта
мекендеген делінеді.
Жазба деректерде сақтардың Қазақстанның барлық аумағын мекендегені және
олардың үш топқа бөлінгені көрсетілген. Біріншісі, шошақ бөрік киіп жүретіндеріне
қарай шошақ бөрікті тиграхауда сақтары деп аталған. Екішісі, хаома сусысын
дайындайтын хаомаварға сақтары. Ал үшіншісі, Орта Азияның оңтүстігі мен Арал
теңізінің төңірегін және Сырдария бойын, Жетісу алқабын мекендеген, яғни теңіздің
арғы жағындағылар деп аталып кеткен парадарая сактары. Сонымен қатар, оңтүстікте
массагеттер мен дайлер, солтүстікте прrішенлер. Шығыста – аримаспылар, орталық
аудандарда — исседондар, батыста савроматтар, оңтүстік-батыста каспылар өмір
сүрді.Сақтардың атақты патшайымы Сыпырдың қызы, Тұмар патшайымы болған.
Тұмар (Томирис) (ж.ж.с.д. 570-520) күнгей түркі сак халықтарының
байырғы заманда ел билеген атақты әйел патшаларының бірі. Массагет
халқының байырғы заманда ел билеген атақты ханшайымы. Себебі грек
жазбаларында оның елін "массагет" деп атайды. Парсылардың белгілі Кир
нышасын жеңген соң Томиристің аты тарихта қалған. набор перевести сор
​

13579014    3   09.12.2020 14:09    1