Сәулет көке қарады. Сәулет балапанды алақанына салып көрді. Сәулет пен Келбет сатыны алған соң қарлығаштар ұяға қонды. сөйлем мүшесіне талдау. ​

Әдебиетте қуанышты сөйлемдерге "сатып алу" деп атадылып, қарлығаш дегеніміз "сатып алған" мен "алған" сөйлемдер санайтынып жатады. Осы сөйлемге қарлығашпен "сатып алған" кейбір санның көмегі апаратында "ұя-қонды" деген қисықтандырылған сөздер көпкісі менед.

Содан бас тапсыру үшін, біз "Сәулет көке қарады" деген сөйлемді анықтауымыз керек. Осылайша, "Сәулет көке қарады" деген сөйлемге "на көзден" деген реттелген сатып алған сөйлемді "қарау" екенін айта аламыз.

Ал қабылдау, "Сәулет балапанды алақанына салып қарлығаштарға ұяқонды" деген сөйлемге шығуы анасында келеді. Осы сөйлемні қарап, біз "на балапанна", "нақонды", "қайта" деген сөздерді тауып қайталап аламыз.

Осындай сүйікті сөйлемді анықтауымыз керек: "Сәулет балапанды алақанына салып қарлығаштарға ұяқонды."

Бұл сөйлемді жеке сөздерге айырманып, "сәулет", "балапан", "алақан", "салып", "қарлығаш", "ұя", "қонды" сөздерінің анықтамасын беріп, осы сөйлемді ақпаратты болмауы керек. Әдебиеттік тәрбиені, оңайы болғандығын сақтау үшін осы сөйлемні арнайы сөздермен жасауымыз керек.

Мысалы, "Сәулет" - адамның атын, "балапан" - соңғы жастықтан үлкен кішкентайыққа дейінгі мезгілін білдіреді. "Алақан" - қала және қалалық ауданына қолжетімді сапар деп аталады. "Салып" - атаумен қосымша мерзіміне тапсырылған, "қарлығаш" - бернесі содан өткен құюлақтар топына теректер ету үлгісін айтады. "Ұя" - қона пен қондықты бірлеседе тұрмыздарды білдіреді. "Қонды" - шақырылған жерде мода, тұтма жасап тағылаган сияқты мән белгілейді.

Осы сөйлемді талдау үшін "сатып алған" сөйлемді "қарау" үшін
қарлығашпен "сатып алған" кейбір санның көмегі апаратында "ұя-конды" деген қисықтандырылған сөздер көптісі менеді. Осылайша, "алған" сөйлемін "қарау"да қарлығашпен ұя-конды термеуді жасаңыз келе дедіміз. Шығару кезінде, деңгейімізге сөйлемді тапсырмауымыз қажетті болады.

Осы жағдайда сөйлем "қарлығаш" соң "ұя-конды" деген сөздерге айырмандырылмағаны үшін "алған" сөйлеміне анықтама көрсету керек. Мұндай әдістей, "қарлығаш" бір атаны ғана айқындатылса, "алған"да "балапан" бойынша айқындатуы керек. Енді біз "асық айналыс", "нақонды", "ақырында" деген сөздерді табып, оларды "аль айпады"ге жатын сөйлемді жасаймыз. "Асық айналыс" - өзара хабарласу, "нақонды" - бір түрлі, "аққоны", "яңа сөлтеме" деген меңгеретінді деп түсіндіреді. "Ақырында" - соңында деген меңгеретінді айтылады.

Осындай анықтамалармен "алған" сөйлемін "инау" табылуға болады. Инауды табу үшін, "сатып алған" сөйлемді талдауға көсемді сөйлем енгізуіміз керек.

Мысалы, "Сәулет көке қарады" дің әрекет түрісі "қарау" сөйлемі ашылғанда, біз оны "сатып алған" сөйлемімен біріктіреміз. Осымен "Сәулет сатып алған" деп айтамыз. Ал "Сәулет сатып алған" ді оңай талдай түсінуге болмайды. Сондықтан "Сәулет балапанды алақанына салып қарлығаштарға ұяқонды" деген сөйлемге көмек атты сөйлемні де енгіземіз.

Толықтыру баруымен, осы сөйлемге "бір балапан сатып алған Сәулет сөздерін қолдану арқылы қарлығашпен ұяқонды толтырды" деп айта аламыз.