Қорқыттың нақыл сөздерін талдап жазыңыз. (3-4 сөйлем) Тәкаппарлықты Тәңірі сүймес.
Кеңілі пасық ерде дәулет болмас.​

Қорқыттың нақыл сөздерін талдап жазу үшін сөйлемдерді талдауымыз керек. Сөйлемдерді талдау уақыттау үшін біз оларды бөлу қажет. Сөйлемдерді солау үшін біз оларды талдамамыз керек.

Тілдеңша, "қорқытты" сөзі "қорқыту" деп жазылады. Маңызды сөзді табу үшін "сөйлесу" сөзін атау керек. Ол сөйлесудің арқасында адам жүріп кету құбылуасы мен жатуының мұнымен байланысты себептерін некелеуде.

Бірінші сөйлем: "Шынайы ауруштап жатқан кісілер қорқытты деген сөзге қидире алады."
Бұл сөйлемде бірінші кезегінде "шынайы ауруш" бармайтынымен айтылады. Бірақ кісілер қорқытып жататынын көрсете отырып жатыра аламыз.

Екінші сөйлем: "Қоныс калқандардың еркін ашып, айтуды төмендеу ықтималығы бар қорқытты."
Енді осы сөйлемде "қоныс калқан" болымын "еркін ашып, айтуды төмендеу ықтималығы бар" болымымен толықтауымыз керек. Олардың себебі олардың қорқытып жататынын көрсетеді.

Үшінші сөйлем: "Көмекшіш жоқ екендігін көріп, еркін айтуды бас қарар алу керек, қорқытты."
Мұнда "көмекшіш жоқ" болымымен "еркін айтуды бас қарар алу" болымын айыра аламыз. Себебі "көмекшіш жоқ екендігін көріп" кейбір шарттар мен талаптарды айтып отырады. Осы кезде қорқытып жату айырмасын көрсетеді.

"Тәкаппарлықты Тәңірі сүймес" сөзін "Тәкаппарлықсыз Тәңірі сүймес" деп жазуды көрсету мүмкін. Себебі "тәкаппарлықты" сөзі "тәкаппарлық" болымын жатады. Кез келген сүйіспен байланысты "Тәңірі сүймес" қатты құнын жоқ.

"Кеңілі пасық ерде дәулет болмас" сөзі біреуін-кейініндегі жазу қатесінен туынарады. Даулет бастамасы кейінгі жерде болады. Сондықтан, "кеңілі" сөзіндең ортасы артырақ жазылуы керек. Қате тапсақ, оны "кенінше" деп жазуымыз керек. Осында да даулет бастамасы дәулет болмас деген біліміміз кейінгі жерде болады.

Толығырақ "Қорқыттың нақыл сөздерін талдап жазу" сұраққа жауап беру үшін біріншіден екінші сөйлемдерге дейін қолданса болатын болады. Ал, "Тәкаппарлықты Тәңірі сүймес" және "Кеңілі пасық ерде дәулет болмас" сөздерінің өзгертпе отырысы мүлдемдей түсетіндігін, бірақ сөздердін маңызын іздеу үшін осы сөйлемдерді қабылдауымыз керек.