Оқылым. 1-тапсырма. А мәтіні «Абай ережесі»
1885 жылы мамыр айында Шар өзені бойында Орта жүз рулары бас қосқан жиын өткізілді. Оған жүзден астам билер қатысты. Бес дуан ел бас қосқан бұл жиын 74 баптан тұратын «Ереже» қабылдады. Өкімет тарапынан негізгі жоба ұсынылса да, ол қазақтың «Есім салған ескі жолы, Қасым салған қасқа жолымен» ұштасып жатуы керек болатын.
Далалықтарға, яғни қыр халқына ғана тән әдет-ғұрып, дағды-машықтар ұлы дана Абайға жақын әрі түсінікті еді. Ол ережеге көп өзгертулер, түзетулер қосып, өңдеді. «Абай ережесі» қамтыған кейбір дәстүрлерде өзіндік ерекшеліктер мен жаңалықтар байқалды. Бұл Абайдың туған халқының мүддесі жолындағы күресте жеткізген тарихи жеңісі еді. Заң алдындағы жауапкершілік өмір талабына сай өзгертілген.
Ә мәтіні Жасөспірімдер және қылмыс
І. Жаңадан өркендеп келе жатқан ұрпақтың қылмыстың бұралаң жолдарын таңдауы– дәуір қасіреті. Бүгінде түрмеде отырған азаматтардың 70 пайызы жас адамдар. Жасөспірімдер қылмысы мен тәртіпсіздігі неден бастау алады? Қоғам желіктіріп тұр ма, жоқ, әлде тәрбие таяз ба? Сотталған жас азаматтардың көбеюі қоғам өмірінің келеңсіз жақтарын, халықтың әлеуметтік ахуалының төмен екенін байқатады
II. Осы негізде рұқсат етілмеген орындарда темекі шегу мен қоқыс лақтыру, тыныштықты бұзу және тағы да басқа ұсақ саналатын бұзушылықтар өңірде тұрақты. СҚО ІІД Жергілікті полиция қызметі ұсақ бұзушылықтарға жауапсыз қараудың жолын кесу бойынша мақсатты жұмыстар жүргізіп келеді.
III. Жыл басынан тәртіп сақшылары абаттандыру ережелерінің 7117 бұзушылығын анықтады. Кәмелетке толмағандардың түнгі уақытта үй-жайдан тыс және көңіл көтеру орындарында жүруінің 1768 фактісі анықталды. Тыныштықты бұзған – 901, рұқсат етілмеген орындарда темекі шеккен – 3207 адам жауапкершілікке тартылды.
А мәтіні Ә мәтіні
Тақырыбы
Мәтіндер қандай стильде жазылған?
Мәтіндер қандай типте жазылған (баяндау, сипаттау, талқылау)?
Мәтіндердің құрылымы (кіріспе, негізгі, қорытынды бөлім)толық сақталған ба?