Мәтіндерді окып, арыкрыбы, жалпы мазмунын салыстырып, олардын уксастыктары мен айырмашылықтарын таныз. [об Казак хал ушін төрт түліктін осалы хок Легенмен жылкынын лам накаратын зметi оте жогары багаланатын.Мереке-кунга кайгы-қасiретте баска тускен не ауыр кундерде бул тулік адамнын жан серігі айырылмас досы бога. Менiн атам жылкыш Мен аны жаксы коремін. Жылкы жайып гім келеді. Осы уакытка дейiн бiлгендерімді айтар болсам: Жакы төрт-түлiктiн бiрi. Жесi Камбар ата Казак халкында жык курметтеп, касиеттеп жогары баалаган. Жылкы туралы айыз ангімелер, шыгармаар олсн-жырлар, ертегілер оте коп. Жылкы баласы суйкiмдi. эр жуйрік болып келеді. Жылкы жасын карай: кулми, тай, кунан, донеп, агар деп аталады. Жылкы сымбатты жануар. Мойнын тускен жалыны жібектей сусылдайды. Сирактары узын коздерi богадай адемі. Жылкынын дене бiтiмi кiн жауын алады. Бурынгы кезде батырлардын жылкыларынын агы болган. Кобыланды батырдын Тайбурылы, Алпамыс батырдын Шубар деген аты болган. Бул аттар жай аттар емес, жуйрiк, силу, зрi батырдын си жакын досы бола білген. Жылкы касиеттi жануар. Жылкы кымызы бiзге пайдалы. Ол кырык ауруга см. Жылкы етi оте таттi. Сондай-ак жылкылар бiздi кауiптерден коргайды. Бұрындары ата-бабамыз жылан жоламасын деп кастарына жылкы байлап жаткан Сонымен бірге ат үстінде коп журген адам буын ауруына шалдыкпайды екен. 2 мәтінКокпар - ұлттык ат спорты ойындарынын бiрi. Ойып атауы шыгу тегiне байланысты бірнеше пускалар бар: "жак берi" немесе "кок борте". Тагы бiр нускасында "коктар" созiндегi "нар" башегі паршалау, паредеу деген создерден шыккандыгы айтылады Дастурлi казак когамында Кокпарга жаска толган серкенін семiзi тандалган. Семiз серке терiсi жыртылмайды. Орташа салматы 20-30кг-дай келеді. Баска малдын терiсi жыртылгыш болгандыктан Кокпарга тартпайды. Кокпар - Орталык Азия халыктары арасында кен тараган ойын түрі. Ол кыргыз тiлiнде "көк бөрү", у тартыш (тартуу)", тажік тілінде "бузкаши" деп аталады. Кокпар тарту сиякты ұлттык ат спорты ойындары баска да Шыгыс елдерінде де бар. Ауганстанда кен тараган бузавиш» ойыны Кокпарга оте уксас. Сондай-ак, Аргентина халкынын да Кокпарга уксас ат спорты ойыны болган. Кокпар жiгiттердiн күш-жігерін, төзімділігін, батылдығы мен ептiлiгiн, ат үстінде мыгым отыруын калыптастырады. Сонымен катар Кокпар -аттын капай бапталып уйретілгенін, жүйріктігін де сынайтын спорт Кокпар жаппай жане дода тартыс болып екіге бөлінеді. Жаппай тартыста әркім Кокпарды езі иелік етуге тырысады. Дода тартыста курамы бірдей екі топ сынга туседі. Мұны кейде марта тарту деп те атайды.

Teroristka123    1   16.09.2021 06:14    1