Мәтіндерді оқып, оларға қысқаша шолу жасап,мәтіннен шақ,рай түрлерін табу. 1-мәтін

Нан

(әңгімеден үзінді)

...Олар сай қуалап, орылмаған бидайдың ішіне енді. Бұқпантайлап жүріп, өнімді де тиімді шаруаға кірісті. Әбден жетіліп, қауызынан дәні төгілген есіл бидай болымсыз желге судыр-судыр етеді. — Ой, апа! — деді Қонысбай, белеңге шыға келген салт аттыны көріп. Ойпаңдау жерге екеуі де зым-зия бұға қалды. Аттың дүбірі біртін-біртін бұларға жақындай берді, жақындай берді...

— Иә, балалар, жасырынбақ ойнап жүрсіңдер ме?.. Тұр орындарыңнан! Екі дос ырсылдап, пысылдап, күрсініп, аспай-саспай түрегелді. Жақсылық ағай екен! Протезін сықырлатып, ердің үстінде қисайып отыр. Сәл көңілсіздеу болғанымен, жүзі онша сұсты емес, сабырлы, инабатты. Бұл кісі биыл көктемде бір аяғын беріп, кемтар боп майданнан оралған. Ат үстіндс мықшиып отырған Жақсылық әрқилы ойда. Тесік тамақ үшін күнге күйіп, сары адырда сандалып жүрген мына шермік қарын жетімектерге қайтіп кемістік білдірмек? Қайтіп қолы бармақ? Тәртіп бойынша бұларға өз сыбағаларын жақсылап тұрып беру керек еді. Бірақ... Қорықшы ағай ауыр күрсінді. — Шырақтарым,— деді ол байыппен, атының жалын сипап жатып,— бұл үкіметтің астығы. Майдандағы көкелеріңе нан керек. Ашық аспан астында олар Гитлер фашизмімен соғысып жатыр. Кім үшін? Сендер үшін. Сендердің болашақ бақыттарың үшін!.. Біз ауылдамыз. Быламық ішсек те, талқан жесек те өлмейміз... Масақ тергілерің келсе, комбайн жүріп өткен аңызаққа барыңдар, бәріңе де жетеді... Екінші рет бүйтіп бейбастық жасамаңдар!.. Ол қойнынан бір нан алып балаларға берді. Сөйтті де атын шоқырақтатып жөнеп қалды. Оның оң аяғындағы ағаш протезі салақтап бара жатты.

Тоқаш Бердияров

2-мәтін

Ұлттық тағам – халықтар достығына жол

С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университетінің Жастар ісі жөніндегі комитетінің белсенділері Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігіне орай ұлттық жәрмеңке өткізді.

Қазақстан аумағында тұратын белгілі бір ұлттың асханасы мен мәдениетіне арқау болатын жәрмеңке әр екі апта сайын өтетін болады. Ал бүгінгі фестивальдің ашылуы қазақ ұлтының мәдениеті мен ұлттық асханасын, дәстүрі мен өнерін паш етуге арналды.

Қонақтар жастар ісі жөніндегі комитет белсенділерінің өз қолдарымен даярлаған қазақ ұлтының тағамдары мен тәттілерінен ауыз тиді. Мереке халық әндерін тамылжыта орындаған әншілердің, мың бұралған бишілердің өнерлерімен жалғасын тапты.

– Әрбір ұлттың өзінің ерекшелігі бар, – дейді Жастар ісі жөніндегі комитеттің төрайымы Ақбота Сарыбай. – Тәуелсіз еліміз ізгі дәстүрлер мен ерекше ұлттық тағамдарға бай. Менің ойымша, ұлттық тағамдар – халықтар достығына апарар жол бола алады.

2.Apple компаниясының негізін қалаушы Стив Джобс «тамақты дәрі деп қабылдаңыз, әйтпесе дәріні тамақ орнына қабылдайтын боласыз» деген екен. Сіздің бұл пікірге көзқарасыңыз қандай? Ойыңызды шартты райды қолдана отырып, жинақтап эссе жазыңыз. ​

LalkaZEKA LalkaZEKA    3   01.03.2021 08:07    1

Ответы
мария2300 мария2300  28.01.2024 13:00
Шоколадты тамақ нан жатқан саңдырылған мәзірдерге қабылдауымыз келеді. Мұны туралы филологиялық анализ қалыптасу бойынша, текст бойынша жеткілерді, райларды жасауға болатын қадамдарды беретін, мәтіннен шақ, рай түрлерін табуға және оларды қосуға болатын жолдарды талдау жасаймыз.

1. Мәтіннен мәтіндеп экстракт алып шығарамыз:
Метинді үзден жасау - Көптегентерге тақырыба туралы шоғырлануы. Мұнда біз шоқтаған тақырыпты таба аламыз, оны түпнұсқалығы мен ұзақтығы бойынша бөлу қажет.
Тақырып номері 1:
"Бұқпантайлап жүріп, өнімді де тиімді шаруаға кірісті. Әбден жетіліп, қауызынан дәні төгілген есіл бидай болымсыз желге судырсудыр етеді. — Ой, апа! — деді Қонысбай, белеңге шыға келген салт аттыны көріп."

2. Тексттен шақтарды табу:
- "Бұқпантайлап жүріп" - бұқпау сенсіз қазір жатқан; "өнімді де тиімді шаруаға кірісті" - шаруашылық кіріс орынды ойлауға алмасу; " Әбден жетіліп" - әбілетке жету; " атының жалы" - көптегенге шығару.

3. Тексттен райларды табу:
- "қуалап, орылмаған бидайдың ішіне енді" - қуалатын биреуінен соң өзі бидайдың ішіне қайтады;
- "апа!" - қоныс; "белеңге шыға келген" - шығу, шығыс; "салт аттыны көріп" - көру, көруге байланысты, тексеру.

4. Мәтіндегі барлық сөйлемдердің айнымалыларымен таныстырамыз:
- "Әбден жетіліп, қауызынан дәні төгілген есіл" - парақ, ел, ачу, дәнді;
- "желге судырсудыр етеді" - салуы, тарту, шығаруы.

5. Мәтіннен шақ райлары:
- "оқ" - меңгеру, ашу, соқат басу;
- "қисайып отыр" - қисау, сағыжау, ауыру, асу.

Алайда, бұл тектеулер тек орнату кезінде ашық болмай, эстетикалық сақта білуі болмауды, мәтінің барлығын түпнұсқалығымен айтып алмаймыз. Мұнда, мәтіндегі басқа сөздердің, билген мысалдауарға, мәтіннен өзгертпе тапсырмалар жасамай, бүкіл мәнін ішкі тұысын қасиеттап айтамыз. Қорытындылар өзіміздің түсіндіреміз және ақпаратты реттейміз. Тексеру кезінде, біз мәтіндегі дербес сөзге баулу болмаймыз, сондықтан бұл жерде ұлттық мәтіннен алғанмыз.

2-мәтін:

Мәтін "Ұлттық тағам - халықтар достығына жол" аталған. Біз ұлттық тағамдар және тәттілердің мәтінін талдау жасаймыз, осы тағыда тез түрде сипаттауға болатын ауарадағыТұрақты графикельдіру, эксперименттелдіру иіліктеме жасау арқылы орындаймыз.

1. Мәт
ПОКАЗАТЬ ОТВЕТЫ
Другие вопросы по теме Қазақ тiлi