Эссе на тему "Абай ұлы ақын"

Абай Құнанбайұлы (1845-1904) – ұлы ақын, жазушы, қоғам қайраткері, ағартушы, қазақтың жазба әдебиетінің және әдеби тілінің негізін қалаушы. Абай халықтың ағарту ісін өркендету үшін шығыс және батыс мәдениетін жан-жақты зерттеп, сол мәдениет негіздерін өз халқына үлгі-өнеге етіп көрсете білді.

Ұлы Абайдың қара сөздері қазақтың ұлттық педагогикасына асыл арна болып қосылған педагогикалық (тәлім-тәрбиелік) тұжырымдар. Абай өлеңдері еңбекке, ғылым, өнер үйренуге, адамгершілікке тәрбиелейді. Абай отандық мәдениетіміз бен әдебиетімізде аса көрнекті орын алады.

Көпшілік оқырман қауымын ұлы ақынның мол творчестволық мұраларымен таныстыруға бағытталған көрсеткішке Абайдың әл-Фараби кітапханасының қорында сақталып келе жатқан шығармалары мен ол туралы жазылған кітаптар берілген.

Абай» және «Абай жолы» романдарының жазылуы туралы» («Как я работал над романами «Абай» и «Путь Абая»), Мұхтар Әуезовтың мақаласы. Оқырмандармен кездесу кештерінде ойға оралған ой-пікірлері мен оқырмандар сұрауына қайтарған жауаптары негізінде, әсіресе М. Горь­кий атындағы Әдебиет институтында оқитын студенттермен кездесу үстінде сөйлеген сөздері негізінде жазылған. Мақаланы ұзақ ойлану, пікір тезистерін жазу, алдын апа мақаланың жоспарын қуру аркылы деректер көзін жүйелеп, айтар ойпікірлерін жинақтап барып, қағазға түсірген. Бұл ерекшеліктер Мұхтар Әуезовтің «Абайтанудан жарияланбаған материалдар» атты кітабына енген «Абай жолы» эпопеясының жазылу тарихынан» деген бөлімінде берілген шашпа пікірлері мен тезистер жүйесінде келтірілген. Макала орыс тілінде алғаш рет «Воп­росы литературы» (1959, № 6) журналында жарияланып, сол жылы Букілодақтык, радио арқылы оқылды. Кейінірек 1959 ж. «Мысли разных лет» жинағында (397-413-беттер), 1967 ж. «Абай Қунанбаев» монографиясында (357-376-беттер), Мәскеуде орыс тілінде жарық көрген 5 томдығында (1975, 5-кітап, 439-460-беттер), Мұхтар Әуезовтың 20 томдық шығармалар жинағында (1985, 20-кітап, 257-279-беттер) басылым көрді. Мақаланың қазақ тіліне аударылған қысқаша нұсқасы (3. Қабдолов аудармасы) «Абай» романынын жазылу жайынан» деген атпен М. Мұхтар Әуезовтің 12 томдық

шығармалар жинағының 12-томында (1969, 106-124-беттер) жарияланды. Мақалада «Абай жолы» эпопеясынын жазылу тарихы романға деректер іздеп, мұрағат көздері болмағандықтан, мыңнан астам кісілермен әңгімелесу, естеліктер жазып алу арқылы, өткен тарихи шындықты табиғи қалпына келтіруге суйенгені баяндалған. Романдағы кейіпкерлер, жер атаулары, рулар, ел билеу жуйесіндегі өзгерістер өмірде болған қалпында өзгеріссіз беріліп, ойдан алынған кейіпкерлер болса, олар бірлі-жарым ғана екені айтылған. Романды жазудағы бас­ты мақсат 19 ғасырдағы қайталанбас көшпелі қазақ түрмысы менолардың басынан өткерген тарихи оқиғалардың энциклопедиялық болмысын беруге құрылғанын, әрі роман өнер адамының шығармашылық өмір жолын суреттеуге арналған ерекшелігін ескерткен.

Мұхтар Әуезовтің бұл жолдағы өзінің көздеген мақсаты Абайдың барлық еңбегімен, шығармашылық ерекшеліктерімен түгел қамтып, «осы тұлғаға заманының бар­лық жарқын, алдыңғы қатарлы, прогресшіл құбылыстарын жинақтай керсету және оның сахара өмірінде, халық өмірінде бірден бола калмай, бірте-бірте қалыптасқан, күреспен дамыған зор тарихи процесс екенін керсету еді» (12 томдық шығармалар жинағы, 1969, 12-кітап, 108-бет).[1]

перевод

О написании романов «Абай» и «Путь Абая» («Как я работал над романами« Абай »и« Путь Абая »), статья Мухтара Ауэзова. Исходя из мыслей, приходивших в голову по вечерам встреч с читателями и ответов на вопросы читателей, особенно М. В его основе - выступления во время встречи со студентами Литературного института имени Горького.Долго и усердно обдумывая статью, написав тезисы и спланировав статью, старшая сестра систематизировала источник данных, собрала идеи и записала их. Эти особенности отражены в системе комментариев и тезисов, приведенных в разделе «Из истории написания эпоса« Путь Абая »», входящем в книгу Мухтара Ауэзова «Неопубликованные материалы по абайоведению». Статья впервые была опубликована на русском языке в журнале «Вопросы литературы» (1959, № 6), а в том же году была прочитана на Всесоюзном радио.