-дил/-ден, -тан/-тен жұрнақтарын жалғау арқылы жасалады. 4-тапсырма. Мәтінді оқып, ішінен жинақтық сан есім жасай алатын сөз.
дерді табыңдар.
Толе би тоқсан жасқа келгенде Қаздауысты Қазыбек сәлем бере ба
рыпты. Елдің жақсылары, шешендері, ойшылдары жиналып, өңгіме.
дүкен құрып отырғанда:
Қаздауысты Қазыбегім келді. Бәрің түгел жиналдыңдар. Сендерге
айтар он түрлі жүмбағым бар, соны шешіңдер, – дейді Төле би.
Айтыңыз, айтыңыз! – депті отырғандар.
- Айтсам, он түрлі жұмбағым мынау: бір, екі, үш, төрт, бес, алты,
жеті, сегіз, тоғыз, он,
депті Төле би.
- Бүл қандай жүмбақ! Осындай да жүмбақ бола ма? деп отырғандар
таң-тамаша болады.
Токе, бүл жүмбақты мен шешейін, рұқсат етіңіз! — дейді Қаздауысты
Қазыбек.
Рұқсат, рұқсат - дейді Толе би.
Сонда Қазыбек:
Бір дегеніміз - бірлігі кеткен ел жаман.
Екі дегеніміз - егесіп өткен ер жаман.
Үш дегеніміз - үш бұтақты шідерден шошынған ат жаман.
Торт дегеніміз - төскейге шыға алмаған көрiлiк жаман.
Бес дегеніміз - белсеніп шапқан жау жаман.
Алты дегеніміз асқынып кеткен дерт жаман.
Жеті дегеніміз - жас келіншек жесір қалса, сол жаман.
Сегіз дегеніміз - серпілмеген қайғы жаман.
Тоғыз дегеніміз торқалы той, топырақты өлімге бас көрсетпесе,
со саман.
Он дегеніміз - оңалмас кәрілікке дауа болмас, - дейді Қаздауысты
Қазыбек.
Рақмет, дәл тауып айттың! Ойы да, тілі де жүйрік тұлпарым, – деп
Төле би Қазыбекке разы болыпты.
түрі.
2
дер.
діре​

sergeicyupka    1   13.05.2021 13:07    0