Баяғыда бір елге саудагерлер тауарлар алып келеді, тауарлардың арасында темен де бар екен. Тезірек сату үшін саудагерлер темекні мақтай бастайды. Сонда жергілікті бір
акылгөй шал жерлестеріне -Белар дарыс айтады. Темен шексеңдер, сендерді ит қаппайды,
түнде үйлеріңе ұры түспейді, ең бастысы-қартаймайсыңдар,-дейді. Саудагерлер боп сөзді
түсінбей шалға: -Қария, айтқаныңызды түсіндірмес пе екенсіз ?-дейді.
Сонда шал - Темек көп шексең, ағзаң әлжуаз болады, таяққа сүйеніп жүресің. Ал
таяғы бар адамды ит каппайды Ешнинден, көп жөтелесің, ал түнде ұйықтамай жетеліп
жатқан адамның үйіне ұры крмейді
. Ал қартаймау себебің-жастай елесің
Дескриптор
1 Мәтінді түсініп оны
2. Мәтінге тақырып кои
В. Соспар Р
4. Қария сөзінің астары неде? Тәрбиелік мәнін ашып жаз. (8-9 сөйлеммен)
5. Саудагер сөзіне дыбыстық талдау жаса
ответ:2:)Қарияның ақылгөйлігі
3.1.Саудагерлердің айласы
2.Қарияның жұмбақтап сөйлеуі
3.Жұмбақтың мағынасын түсіндіруі
4 тапсырма.
Қарияның сөзін алғаш рет естіген адамға ол сөздер жұмбақ немесе ерсі болып көрінуі мүмкін,себебі жасы келіп қалған қария темекіні мақтамас еді,керісінше даттар еді.Бірақ ол жұмбақтап айтқан сөзінде көптеген ауыл кісілеріне ақсақал темекіні мақтағандай көрінді де,ал ол сөзінің мағынасын ашып айтқанда таңғалып қалды.Яғни қария осынау бір сөздері арқылы темекі атты үлкен жамандық алып келетін зұлымдықтың үстінен нүкте қойып тастады.Себебі темекіні көп қолдансаң денсаулығың төмендеп,таяққа күнің қарап қалатыны анық .Ал таяқ ұстаған адамнан иттер қорқады.Оған қоса темекі шеккен адамның өкпесі көк түтінге толы болады.Ал көк түтін адамның өкпесін зақымдайды адам көп жөтеле бастайды.Мұндай жөтелді естіген ұрылар адамның ояу жатқаннын естиді.Үшіншіден адам темекіден уланып қайтыс болып кетеді.Қартайып та үлгермейді.Сонымен қария осы мысалдармен темекінің адам үшін қаншалықты зиян екенін көрсеткісі келді.
5.
Саудагер; сау-да-гер 3 буынды
Объяснение: