Қазақ операсы       Қазақ операсын Е.Брусиловский, А.Жұбанов, Л.Хамиди сынды әйгілі композиторлар дүниеге келтірді. Олар қазақтың терме, желдірме және толғау сияқты сөз өнеріндегі жанрларын кеңінен қолданды.
   Сондай-ақ қазақтың дәстүрлі тұрмыс-салт жыры жар-жар әнін операға орынды пайдаланды. Қазақтың үйлену салтына байланысты туған жар-жар әнін «Қыз Жібек» операсында хор ұжымы орындаған. Үйлену салтына байланысты операдағы сахналық қойылымдар басқа да дәстүрлі тойбастар, беташар, сыңсу, қоштасу әндерімен де толыға түседі. Бұл дәстүрлі әндерді «Абай» мен «Біржан Сара» операларынан кездестіре аламыз.
      Қазақ операсының қалыптасуында өз үлесін қосқан айтыс жанры. Айтыс – ертеден халық алдында, сахна төрінде дамып қалыптасқан өнер түрі. Айтысу арқылы ақындардың шешен сөзі, өткір де ұшқыр тілі, терең де әдемі ойлары сұрыпталып жатады. Сол себепті айтыс қазақ халқының ең сүйікті өнер түріне айналған болатын. Ал, операда айтыс жанры сюжеттік желінің дамуына түрткі болып, жеке адамның ойы мен сезімін беруге дәл келеді. Ақындар айтысы ең маңызды драматургиялық роль ретінде қалыптасып, Е.Брусиловскийдің «Абай», А.Жұбанов пен Л.Хамидидің «Біржан сара» және «АйманШолпан» операларында сахналанды.
     Сонымен қазақ операсының қалыптасуына ғасырлар бойы қазақ халқының дәстүрлі мәдениетінің негізін қалаған әдеби-музыкалық жанрлар салмақты да маңызды үлесін қосты.
Жаңа сөздер:
Дүниеге кетірді- написали
Хор ұжымы орындаған- сыграл коллектив хора
Сахналық қойылымдар- сценические постановки
Дәстүрлі әндер- традиционные песни
Кездестіре аламыз- встречаются
Ақындар айтысы- песенный состязания акынов
 Тапсырма: сұрақтарға жауап бер.
1.     Қазақ операсын кім дүниеге келтірді?
2.     Қазақтың үйлену салтына байланысты хор ұжымы нені орындаған?
 Бұл дәстүрлі әндерді «Абай» мен «Біржан Сара» операларынан кездестіре аламыз.
3.     Бұл дәстүрлі әндерді қайда кездестіре аламыз?
4.     Қазақ операсының қалыптасуында қандай жанр өз үлесін қосқан ?
5.     Айтысу арқылы ақындардың несі  сұрыпталып ?

garik67456    1   10.02.2021 15:06    0