Қазақ халқының рухани жәді- герлерінің ішінде мақтаныш етер бай
мұрасының бірі дәстүрлі әндері.
Музыка зерттеушілері халқымызда
5 мыңнан аса күй, 12 мыңға жуық ән
бар екенін айтады. Бұл - қазақ әншілік
өнерінің сан ғасырлық даму тарихы
бар екендігінің бірден-бір айғағы.
Киелі қара домбыра
қарт
қобыздың сүйемелдеуімен aiты-
латын дәстүрлі ән өнері кемел куры-
лымымен, кең диапазон, күрделі
ырғақ-иірімдерімен
ерекшеленеді.
Талай ғасыр сүзгісінен өтіп, бүгінге
жеткен дәстүрлі ән өнерінде шартты
түрде бірнеше мектеп қалыптасты.
Халықтық ән дәстүрінде орындаушылық ерекшеліктеріне қарай аймақтық
мектептерге бөле оқыту тәжірибесі қалыптасқан. Шартты түрде Арқа мектебі,
Жетісу мектебі, Батыс Қазақстан мектебі деп бөлінеді.
1. Арқа мектебі қазақы әншіліктің мейлінше дамыған саласы болып
табылады. Арқа мектебінің өкілдері: Біржан, Ақан, Балуан Шолақ, Майра
Уәлиқызы, Шашубай, т.б. Арқа әндері біркелкі еркін ырғақпен айтылады,
диапазоны мейлінше кең болады. Арқа әндерінің кәсіби мектебін жасағандар -
Ж.Елебеков, Ж.Кәрменов, Қ.Байбосыновтар.
2. Жетісу мектебі қазақтың көне әндерінің мол сақталған әншілік өнер
шоғыры саналады. Орындалуы мен домбырада сүйемелденуі Арқа әндеріне
ұқсас. Жетісу әншілігінің көрнекті өкілдері ретінде Жамбыл, Кенен, Дәнеш
Рақышевтарды атай аламыз. Жетісу ән мектебінің кәсіби тұғырын қалаған
Ж.Кәрменов, оның ізін жалғастырушы шәкірті – Е.Қосбармақов.
3. Батыс Қазақстан әншілік мектебінде төкпелі жыр негізінде синтез-
делген желдірмелі әндер Мұхит әндері арқылы жаңа белеске көтерілді. Бұл
мектептің басында Ғарифолла Құрманғалиев, Әли Құрмановтар тұр. Ғ.Құр-
манғалиев осы мектептің жеке арнаға айналып, үлкен өнер саласы болуына
көп тер төкті.
Сұрақ,Тұйінді сөз

gunggunggung    2   14.12.2020 08:32    3