4 -тапсырма.
Мәтінді тыңда. Оқы: «Жигсо» – «Бөлшекте, жинақта!».
Сынып үш топқа бірігеді. Әр топтағы оқушылар N 1, 2,
3 түрінде белгіленеді. 1-кезеңде әр топтағы балалар мәтіннің өздеріне тиесі
оқиды. 2-кезеңде әр топтағы балалар намірлеріне сәйкес бір топқа бірігеді. Олар аз
оқыған мәтін бөлігінің мазмұнын бірігіп талдайды, ой бөліседі. 3-кезеңде топ мүшелері
қайта өз орындарына барады да жалпы мәтіннің мазмұны бойынша кеңесіп, өздері қалаған
тәсілмен (тірек сөздер кестесі, кластер, диаграмма, сурет, карта және т.б.) ойларын
жинақтайды. 4-кезеңде әр топ өз жұмыстарын сыныптың алдында қорғайды.
se
Көшпелілер деген кімдер?
1. Көшпелілер өркениеті - мал шаруашылығымен айналысатын, белгілі бір қалыптасқан
жүйемен көшіп-қонып тіршілік ететін адамдардың қауымдастығы, өркениеті кешпеліліктің
шығуына географиялық орта мен ауа райы асер етті. Көшпелілік белгілі бір геофизикалық
табиғи-климаттық аймақтарда қалыптасады. Бұл қандай аймақтар, олардың экологиялық
жүйесі қандай? Әдетте, бұл далалы, жартылай шөлейт, шөл жане нұрғақ далалар, тау
бектері, тау қойнаулары. Мұндай жерде небінесе жаңбыр аз, жылдың ылғалдың мелшері 200-
400 мм арасында ғана болады. Осындай аймақтарға Қазақстан да кіреді.
2. Көшпелі өмір салты ол халықтарды табиғатына жақын болуға, табиғатты қадірлеуге, оның
сырын тануға мүдделі етті. Сондықтан кешпелі елдерде «жабайы табиғат» деген ұғым мүлде
жоң, Кешпелілердің табиғат аясындағы емрі жайында тарихшылар. философтар, орта ғасыр
ойшылдары тамсана жазды.
Сақтар туралы өзге елдердің зерттеушілерінің құнды жазбалары сақталған. Олар
кашпелілерді «рухы биің жаны таза, бейбітшілік сүйгіш, әділ, батыр, ұйымшыл халық» деп
бағалады. Біздің заманымызға дейінгі V ғасырда өмір сүрген тарихшы Геродот нешпелі скиф-
сақ тайпаларын мадақтап жазды.
3. Алайда, кешпелілер туралы теріс түсініктер бұрын да, кейін де кездесіп отырды. Кане
Кытайда «нешпелілер — жабайы, мәдениеттің қас жауы» деген түсінік қалыптасты. Еуро-
пада да нешпелілерді стағы, жабайы, өркениеттің жауы» деп есептеді. Себебі саңтар соғыс
өнеріне жетік, жауынгер, батыр, ержүрек халық болды, сондықтан айналасындағы жерлер
олардан қауіптеніп отырды. Ал кеңестік идеология көшпелілер туралы мүлде кері көзқарас
қалыптастырды. Өйткені бұл саясат кез келген халықтың тарихын, дәстүрі мен мәдениетін
жоюды мақсат етті.
15
4-тақырып составить план действие пож​

sha14558538    2   17.11.2020 17:21    14