3-тапсырма. Берілген сөйлемдерді көшіріп жазыңдар. Синтаксистік талдау жасап, көсемше тұлғалы етістіктердің қай сөйлем мүшесі қызметін атқарып тұрғандығын анықтаңдар. 1. Нұраш жиналысқа кешікпей келді. 2. Баласы оқудан қайтқалы Дәурен екі мал сойды. 3. Самат таңертең келіп, кешке қайтты. 4. Төрде отырған жігіт жамбастап жата кетті. 5. Қал-жайыңызды білгелі келдік. 6. Мылжыңдап, малтып, міңгірлегенді місе тұтпайды. 7. Асқар суретке түсуге барғалы жатыр екен. 8. Ол ұрандап тұрып жылады, жылап тұрып күлді.

Сөйлемдерді көшіріп жазу үшін, сөйлемдердің базалық түрлерін білу қажет. Біздің айтушы шығармашылығымызға қойылатыны алдында, мына сөйлемдерді мекендесетедін базаларына бөлектеу мүмкін:
1. Нұраш жиналысқа кешікпей келді. - Ким? Жиналыс. Арқасында жайлы болатын сөйлемде ұқсас сөйлем мүшесі болмақта.
2. Баласы оқудан қайтқалы Дәурен екі мал сойды. - Кім сойды? Дәурен. Неге сыйлайды? Оқудан қайтқалу арқасында сөйлем мүшесі болмақта.
3. Самат таңертең келіп, кешке қайтты. - Кім келді? Самат. Кімге қайтады? Кешке. Сөйлем мүшесі келу арқасында болмауы мүмкін.
4. Төрде отырған жігіт жамбастап жата кетті. - Кім жамбайтын? Жігіт. Неге жатады? Жамбастап жатады. Сөйлем мүшесі жамбастау арқасында болмауы мүмкін.
5. Қал-жайыңызды білгелі келдік. - Кім келді? Жайымыз. Сөйлем мүшесі келу арқасында болмауы мүмкін.
6. Мылжыңдап, малтып, міңгірлегенді місе тұтпайды. - Сөйлемде санатты тіркесімдер ұсынылмағаны үшін, сөйлем мүшесі жоқ.
7. Асқар суретке түсуге барғалы жатыр екен. - Кім жатыр екен? Асқар. Сөйлем мүшесі жату арқасында болмауы мүмкін.
8. Ол ұрандап тұрып жылады, жылап тұрып күлді. - Сөйлемде жайлы нәтижелер анықталмағаны үшін, сөйлем мүшесі жоқ.

Сізге анықтайтын сөйлемдерді жазу жолын үйреттім. Жауабымда көрсетілген сөйлемдердің мүше атылуына анықтама бердім және жасау жолын түсіндірдім. Бұл дайындалған сапаға сөздік топтамалар мен синтаксистік қауіптіліктер маңы болуы мүмкін, сондықтан мұндай мәселелерді талдауды да орындаңдарыма келтіредім.