2 –тапсырма Берілген сөздер мен сөз тіркестерінен сөйлем құрастырыңыз Бүгін демалыс, оқулық, жақсы жігіт, жолдастары көп. Грамматика Одағай сөз табына жататын сөздер адамның көңiл-күйiн, сезiмiн бiлдiру мақсатымен ғана емес, сонымен қатар басқа бiреуге бұйыру, ишара бiлдiру немесе малды, үй Қайуандарын шақыру, айдау, қорғау мақсатында да қолданылады. Тiлiмiздегi одағай сөздер осындай мәнiне қарай үш топқа бөлiнедi: а) көңiл-күй одағайлары, ә) императивтiк (адамға, малға, үй-Қайуандарына қаратылып айтылатын сөздер) одағайлар, б) тұрмыс-салт одағайлары. Одағай екi түрлi жағдайда ғана сөйлем мүшесi бола алады. а) Одағайлар кейбiр көмекшi етiстiктермен тiркесiп, күрделi мүшенiң құрамына кiредi. Мұндайда көмекшi етiстiк одағайды басқа сөздермен грамматикалық байланысқа түсiретiн дәнекер болып қызмет атқарады. Мысалы: әттеген-ай – дедi ол таңдайын қағып; Моһ! Моһ! – деп кешкi тымық даланы басына көтердi дегендердегi одағайлар де етiстiгiнiң дәнекерленуiмен, қайттi?, не дедi?, қайтiп?, не деп? деген сұрауларға жауап болып, сөйлемнiң мүшесi бола алады. ә) Одағай сөздер субстантивтенiп, түрлi қосымшалар қабылдап, сөйлемнiң қалыпты мүшесi болады. Мысалы, Алаңнан ойбайым тыныш. Кешке әрi тонып, әрi шаршап аһлап, уһлеп отырған, кемпiр өзiн өлтiрiп кете жаздаған кiм екенiн есiне алды.

rushsh1    3   16.12.2020 14:54    4