1.Төмендегі сөздердің қосымшаларын тап. Жазушы, дәріхана, айлакер, сазгер, оқытушы, мейрамхана, ақылгөй, аспаз 2.Жалғау нешеге бөлінеді? Төмендегі мақал-мәтелдегі жалғаулардың астын сыз. Жақсымен жанассаң, Атаққа ілінерсің. Жаманмен жанассаң, Шатаққа ілінерсің. 3.Төмендегі сөздердің түбірін тап. Кітапхана, етікші, қоныс, көлшік, жүзгіш, оқулық, тәртіпті, ақылшы. 4.Мәтіннен жалғауларды тауып, қай түрі екенін айт. - Николай түскенде жұрт кенеледі дегені қайда? Нашардың қолы теңдікке жетпейді. Малыңды сұрасаң, партиясына айтады. Досы қорғай түрегеледі, қасының қолынан келмейді. Екі ортада кедей өшетін болды ғой! Қой, бұлай болмас. Елді қан қақсатқан Николайға да зауал болып еді. (Ж.Аймауытов) 5.Мәтінді көшіріп жаз.
1. Төмендегі сөздердің қосымшалары:
- Жазушы: Бүгінгі күнде техникалық жұмыстарды атқарушы жазушылар өте тиімді. Жазушылар өзге де сөздерді жасау, мақал-мәтелдерді ойлау және әлемге дайындауға ынтымақтап гульжастырды.
- Дәріхана: Дәріхана демек, "оқу үйі". Мектепте оқытушылармен бірге студенттер оқуды оқып, білім алу мекенінде жұмыс істейді.
- Айлакер: Айлакер артықшылық жасауға мүмкіндік беретін адамдар. Олар ыдыс-аял, турыст, саяхатшы немесе айналастан-туыстың ішінде солай істейді.
- Сазгер: Сазгер бір инструментті қолжетімді тұрғыдан музыка шараларын ойлауға, жасауға дайындататын адамдарды атайтын атау. Олар сөздерге багытталмайтын әндер жазып, өзге мүзікілік мәселелерді ойлайды.
- Оқытушы: Оқытушы мектепте студенттерге оқу, білім беру, тәрбие беру және әдістемелік білім алу бойынша мекендерге жол ашады.
- Мейрамхана: Мейрамхана өркенде дейінгі aса түнде, туған өлкенінің кейбір жағындаыларын жаттығу көрсетуде тұрғыс болған жер.
- Ақылгөй: Ақылгөй дерегінде "ақиқатты қылық" деген айтылса да, ақылгөй бірынші кезекте адалды құрып, адамның ойлау-тақойлау, және тарихи мен жаңалықтарды шығаруға дайындықтары бар адамдық.
- Бүгінгі уақытта адамдар арасында жақсы жатады, тәністіздік мейрамханасына белсендігі жоқ. Олармен Атаққа ілеміз ортадағы мараза үседі. Төмендегі қақпа-қауым тілейміз. Анықтамалардың қол жетімді қолданылуы арқылы соны түсіндірген жатамыз.
3. Төмендегі сөздердің түбірін тап:
- Кітапхана: Кітапхана - білім беру және білім алу арқылы бейімделген, халық қоғамынан иеленетін кітаптарды ұстап жатқан институт.
- Етікші: Етікшілер адам мәнерлері мен ерекшеліктері мәселесінда парақшаланған тұлғаларды білетін, оларға ойлауды және тақталарын жасау көмекшілері.
- Қоныс: Қоныс - потенциалды алған, болашаққа көтеру мүмкіндігі табылған бір тағамды атайтын тапсырма.
- Көлшік: Көлшік - алаң, көлтегез немесе жоғары дәулетке қабылдау үшін адамдардың ресми немесе жеке табигат-тағамдарын алу көзімімен қалпына келген алуға бағытталған көлуістері.
- Жүзгіш: Жүзгіш – әліппеге рет етінер «қатарды маршруттасу» немесе «аяғы ашу жүзінде өткізу» деп атау болып табылады.
- Оқулық: Оқулық – оқуға қызметкерлеріміз туралы мәлімет беретін қалыпты кітап немесе тетіктер.
- Тәртіпті: Тәртіпті – белгілі кезеңге жасалатын әрекет белгілері деп аталады.
- Ақылшы: Ақылшы – адам санасының негізі түрінде өзгерген дүние түсіндіретін өзектіліктер.
4. Мәтіннен жалғауларды тауып, қай түрі екенін айту:
- Николай түскенде жұрт кенеледі дегені қайда? (Бойықтай мекенін көрсету керек).
- Нашардың қолы теңдікке жетпейді. Малыңды сұрасаң, партиясына айтады. (Созылармен сакталған заттарын сұрауға болатын).
- Досы қорғай түрегеледі, қасының қолынан келмейді. (Қасиетке, ішкі заттара бағытталған).
- Екі ортада кедей өшетін болды ғой! (Астымен кеуі).
- Қой, бұлай болмас. Елді қан қақсатқан Николайға да зауал болып еді. (Екі анық айдағыжайлы орындарды дауыс беру).
5. Мәтінді көшіріп жаз.
- Мен қазіргі уақытта школа мүгедектерлеріне оқытушы ретінде қызмет енгіземін. Мені деңгейлі мектепті бітіргеннен кейін мен департаментке қауіпсіз оралдым. Сондай-ақ көп шығармаларды осы департаментке аударғанымды айтамын. Мен дәріханадан болжауға кіредін.
- Жазушы: Бүгінгі күнде техникалық жұмыстарды атқарушы жазушылар өте тиімді. Жазушылар өзге де сөздерді жасау, мақал-мәтелдерді ойлау және әлемге дайындауға ынтымақтап гульжастырды.
- Дәріхана: Дәріхана демек, "оқу үйі". Мектепте оқытушылармен бірге студенттер оқуды оқып, білім алу мекенінде жұмыс істейді.
- Айлакер: Айлакер артықшылық жасауға мүмкіндік беретін адамдар. Олар ыдыс-аял, турыст, саяхатшы немесе айналастан-туыстың ішінде солай істейді.
- Сазгер: Сазгер бір инструментті қолжетімді тұрғыдан музыка шараларын ойлауға, жасауға дайындататын адамдарды атайтын атау. Олар сөздерге багытталмайтын әндер жазып, өзге мүзікілік мәселелерді ойлайды.
- Оқытушы: Оқытушы мектепте студенттерге оқу, білім беру, тәрбие беру және әдістемелік білім алу бойынша мекендерге жол ашады.
- Мейрамхана: Мейрамхана өркенде дейінгі aса түнде, туған өлкенінің кейбір жағындаыларын жаттығу көрсетуде тұрғыс болған жер.
- Ақылгөй: Ақылгөй дерегінде "ақиқатты қылық" деген айтылса да, ақылгөй бірынші кезекте адалды құрып, адамның ойлау-тақойлау, және тарихи мен жаңалықтарды шығаруға дайындықтары бар адамдық.
2. Жалғау нешеге бөлінеді? Төмендегі мақал-мәтелдегі жалғаулардың астын сыз. Жақсымен жанассаң, Атаққа ілінерсің. Жаманмен жанассаң, Шатаққа ілінерсің.
- Бүгінгі уақытта адамдар арасында жақсы жатады, тәністіздік мейрамханасына белсендігі жоқ. Олармен Атаққа ілеміз ортадағы мараза үседі. Төмендегі қақпа-қауым тілейміз. Анықтамалардың қол жетімді қолданылуы арқылы соны түсіндірген жатамыз.
3. Төмендегі сөздердің түбірін тап:
- Кітапхана: Кітапхана - білім беру және білім алу арқылы бейімделген, халық қоғамынан иеленетін кітаптарды ұстап жатқан институт.
- Етікші: Етікшілер адам мәнерлері мен ерекшеліктері мәселесінда парақшаланған тұлғаларды білетін, оларға ойлауды және тақталарын жасау көмекшілері.
- Қоныс: Қоныс - потенциалды алған, болашаққа көтеру мүмкіндігі табылған бір тағамды атайтын тапсырма.
- Көлшік: Көлшік - алаң, көлтегез немесе жоғары дәулетке қабылдау үшін адамдардың ресми немесе жеке табигат-тағамдарын алу көзімімен қалпына келген алуға бағытталған көлуістері.
- Жүзгіш: Жүзгіш – әліппеге рет етінер «қатарды маршруттасу» немесе «аяғы ашу жүзінде өткізу» деп атау болып табылады.
- Оқулық: Оқулық – оқуға қызметкерлеріміз туралы мәлімет беретін қалыпты кітап немесе тетіктер.
- Тәртіпті: Тәртіпті – белгілі кезеңге жасалатын әрекет белгілері деп аталады.
- Ақылшы: Ақылшы – адам санасының негізі түрінде өзгерген дүние түсіндіретін өзектіліктер.
4. Мәтіннен жалғауларды тауып, қай түрі екенін айту:
- Николай түскенде жұрт кенеледі дегені қайда? (Бойықтай мекенін көрсету керек).
- Нашардың қолы теңдікке жетпейді. Малыңды сұрасаң, партиясына айтады. (Созылармен сакталған заттарын сұрауға болатын).
- Досы қорғай түрегеледі, қасының қолынан келмейді. (Қасиетке, ішкі заттара бағытталған).
- Екі ортада кедей өшетін болды ғой! (Астымен кеуі).
- Қой, бұлай болмас. Елді қан қақсатқан Николайға да зауал болып еді. (Екі анық айдағыжайлы орындарды дауыс беру).
5. Мәтінді көшіріп жаз.
- Мен қазіргі уақытта школа мүгедектерлеріне оқытушы ретінде қызмет енгіземін. Мені деңгейлі мектепті бітіргеннен кейін мен департаментке қауіпсіз оралдым. Сондай-ақ көп шығармаларды осы департаментке аударғанымды айтамын. Мен дәріханадан болжауға кіредін.