1.. Берілген үзіндіні талда. Жылқышы ата Кенжебекке не себепті көк бөрі туралы айтып отыр? Оның өзі иығына неліктен бөрінің терісін жамылды?Жылқышыға мінездеме беріңдер. Жазушы қазақтарды қандай образда, түрікмендерді қандай образда суреттейді?Екі ұллтың ұқсасатығы бар ма? Қай қуыстан суырып алғанын, жылқышы шал оң иығына бөрінің бас терісін тұтас қалдырған көкшулан терісін жауып алыпты.

– Шырағым, сын сағатың туды, ал, көзіме тік қара, сөзіме бақ! – деп бұйыра сөйледі жылқышы. – Түрікпеннің атқұмарлығы атаң қазақпен тең. Бәйге десе екеуі де ішкен асын жерге қояды.Түрікпен ежелден марғау далада тежеусіз құландай өскен ер қазақты қарақшы, бүлікші, тентек көреді.

Бөрі көсемі абадан болар, бөрі күшігі бөлтірік болар, бөрі анадан сүт емген қыпшақ тұқымы екеніңді мынау құмдағы мимырт елге мықтап танытар күн туды! Ежелден қоныстас теке түрікпен бұл тойды әсте ұмытпас, жадынан өшпес таңбалы етеміз!

Кенжебекке жылқышы шал құдды жер қайысқан әскермен жалғыз соғысуға даяр қас батырдай ерек көрінді. Айтқанын қалт жібермей тыңдап отыр.

Қазақтар бейнесі Түрікмендер бейнесі

Ұқсастығы

2.Ой толғаныс.Сұрақтарға толық жауап беріңіздер.

А.)«Шашты» әңгімесіндегі көтерілген мәселелердің жаңашылдығына баға бер.

Ә) Заманның өзгеруі ұлттық мінезге әсер ете ме?

Б)Жаһандану заманында ұлттық мінезді сақтап қалуға бола ма?

В)Әңгімені басқаша қалай атар едің?

3. Шығармадағы аттың сипаты мен Абайдың «Аттың сыны» өлеңіндегі сипаттамаларды салыстырып талдаңдар.

4. Жылқы малына қатысты нақыл сөздерді жинақтап, шығармамен байланыстырып, «Қазақ және жылқы мінезі»деген тақырыпта мақала жазыңдар.

​

1. Жылқыш ата Кенжебекке не себепті көк бөрі туралы айтып отыр? Не себепке басқа себептерді әрекет етсе деп жайсап отыр?

Жылқыш Кенжебекке көк бөрін туралы отырып отыр, себебі олдың өзі көзін жамылады деп, өзінің терісін жамылады деп айтады. Ол жазушы қазақтарды қандай образда, түрікмендерді қандай образда суреттейді деп сұрау жасап отыр. Ал оған түрікпеннің атқұмарлығы атаң қазақпен тең деп айтса да, ол беулкші, бүлікші емес, тентек тұқымын таңбалап отыр. Оларды түшіндірген алда арқанша қолға аштап отыр.

2. Сұрақтарға толық жауап беріңіздер:

A) «Шашты» әңгімесіндегі көтерілген мәселелердің жаңашылдығына баға беріңіз.

«Шашты» әңгімесіндегі көтерілген мәселелердің жаңашылдығы үндемеді. Мүмкін, әңгіме не кездесетін іс-әрекетті жанартаушы мен слайдерге ұсыну бізге жаңашылығын білдіреді. Сондықтан біз көтерілген мәселелерге маңызды баға қою мүмкін емес.

B) Заманның өзгеруі ұлттық мінезге әсер ете ме?

Заманның өзгеруі ұлттық мінезге көмек көрсетеді. Оның өзгеруі жылдар бойы жетекшілік келтіреді. Мәтіннің басты тақырыбы "Жылқыш" атауына байланысты адамдарға жылдық мәнсіз сөйлеулерді, өздік-шыққан әйгілілікпен жасау мүмкіндігін көрсетеді.

C) Жаһандану заманында ұлттық мінезді сақтап қалуға бола ма?

Жаһандану заманында ұлттық мінезді сақтап қалу мүмкін емес. Жаһандану заманы адамдарды экономикалық, технологиялық, өнеркәсіптігі дайындықтарымен таныстырған дауылмен әлі бірлесу жеп алмастырады. Өздік-шыққан жастардың ұлттық мінезді жағдайын сақтап қалуы мүмкін емес.

D) Әңгімені басқаша қалай атар едің?

Әңгімені басқаша атау есептелген адамның тасымалдаушы әңгісіне немесе тозағына нұсқалай мән беруіне байланысты аталады.

3. Шығармадағы аттың сипаты мен Абайдың «Аттың сыны» өлеңіндегі сипаттамаларды салыстырып талдаңдар.

Шығармадағы аттың сипаты да, Абайдың «Аттың сыны» өлеңіндегі сипаттамалар да үлгерімізді өмір сүрген атаңды көрсетеді. Шығармамен белгіленген аттың сипаты арнайы мазмұнын құрметті, танымал мәнін айтып отыр. Абайдың «Аттың сыны» өлеңіндегі сипаттамалар тезірек, көшірмеліден жасалған мазмұнды алуға тәуелді екенін көрсетеді.

4. Жылқы малына қатысты нақыл сөздерді жинақтап, шығармамен байланыстырып, «Қазақ және жылқы мінезі»деген тақырыпта мақала жазыңдар.

"Жылқы малы" дегенімізді жайсаганда, сол "жылқы" даусы арқылы өсірілген сыр демек болады. Ол металдан, күндізгі шайбаға ұқсастық іске асар ҿат отыр.

"Қазақ және жылқы мінезі" тақырыбында оҳша мақаланы жазу мүмкін. Мақалада "жылқы малын" ережелері мен артымалы қарапаттылық жайлы айтылған сөйлемдер мен аталымдар өзара қатарласуы пайдаланылады.