Абылай ханның Ресеймен қарым-қатынасы.

Абылай хан өзінің сыртқы саяси аренадағы қызметін Орта жүз атынан

Ресеймен дипломатиялық қатынастар орнатудан бастап, саяси билігін

нығайтуға кірісті [4,124 б.]. Халыққа Аңырақайда ерлігімен көрінген ол ішкі

беделді иеленсе де, Қазақ хандығын біріктіру жүзеге аспады.соған

байланысты ол, 1734 жылы Әбілмәмбет ханмен бірге Ресей протекторатын

мойындап, келесі мақсаттарды көздеді .Ең алдымен , хандықтағы төрелер

және билер институтына ықпалды одақтасы бар екенін көрсету арқылы

оларды өз жағына шығару болса , екінші мақсат кіші жүздегі Әбілқайыр

ханның Ресей арқылы жеке дара күшеюіне бөгет жасау.Ал үшінші мақсаты,

жоңғарларға қарсы коалиция құру болып табылады . 1740 жылы 19 тамыз – 1

қыркүйек аралығында Орынборда қазақ-орыс келіссөзі өтті. Оған Әбілқайыр

ұлдары Нұралы, Ерәлі сұлтандар, Жәнібек батыр, 24 тамызда Әбілмәмбет хан

және Абылай сұлтан қатысты. Оларға Нияз батыр да қосылды. Келіссөз

барысында Ұлы жүздің жоңғарлар қарамағында екендігі белгілі болған.

Қазақ игілері сауда-саттық, тұтқындар алмасу, өзара сенім мәселелерін

көтерсе, Ресейліктер қазақ даласында пана тапқан башқұрт көтерілісінің

басшысы Қарасақалды қайтаруды қозғады. Орыс мұрағаты кездесу

барысында Абылай сұлтан алғаш рет Ресейге «Әбілмәмбетпен бірге, бас

киімін қолына алып» адалдық антын берді деп жарыса жазды. Абылай өз

ойын бүкпестен «біздің ата-бабаларымыз хан болып еді, бәрі де әріптестеріне

адал болған, сондықтан бізде сөзде тұратын адалмыз.