3.Үшір салығын кімдер төлейді

Үшір — (онның бір бөлігін көрсететін сан) — онның бір мөлшеріндегідей көлемде алынған салық.[1] Орта ғасырларда мұсылман елдерінде қолданылған. Жерден өндірілетін өнімге, саудадан түскен пайдаға салынған.[2]

1) Жерден өндірілетін өнімге салынатын салық, халифаның мұсылман қауымына сыйлаған жеңілдігі ретінде (шағын бау-бақшалардан алынбайды) күнделікті тіршілікте басқаша жанама алымсалық жиналып алынады. Техникамен өңделіп жыртылатын суармалы жерлерден өндірілген өнімнің 1/20 бөлігі, ал өнімсіз, қолдан суарылатын жерлерден алынған өнімнің 1/10 бөлігі салық ретінде алынады. Егістік жерлері мол жер иелері Үшірді жалдамалардан алатын салықтан айырмасы арқылы төледі.

2) Саудадан түсетін қаржылан да, сатылған заттардың 1/10 бөлігінің құны алымға түседі. Әйтсе де, әртүрлі заттардың алым-салық мөлшері әртүрлі болып келетіні белгілі.

3) Саудадан түсетін алым-салықтардың заңды түрде үстемеленетін жағдайлары болады (оны Үшірдің синонимі ретінде макс және мукус деп те атайды).