Стратосфера мен трапосфера уксастыгы

Тропосфера – атмосферанын төмөнкү, көбүрөөк изилденген катмары, бийиктиги полярдык аймактарда 8 – 10 км, мелүүн кеңдиктерде 10 – 12 кмге чейин, экватордо 16 – 18 км. Тропосферада атмосферанын жалпы массасынын болжол менен 8090% жана дээрлик бардык суу буусу бар. Тропосферада тигил же бул аба ырайын аныктоочу физикалык процесстер жүрөт. Суу буусунун бардык трансформациялары тропосферада жүргүзүлөт. Анда булуттар жана жаан-чачындар, циклондор жана антициклондор түзүлүп, турбуленттүү жана конвективдүү аралашуу абдан күчтүү өнүккөн. Тропосферанын үстүндө стратосфера жайгашкан. Стратосфера абанын бийиктиги жана укмуштуудай кургакчылыгы менен туруктуулук же температуранын жогорулашы менен мүнөздөлөт, иш жүзүндө суу буусу жок.Стратосферадагы процесстер аба ырайына дээрлик эч кандай таасирин тийгизбейт. Стратосфера 11 кмден 50 кмге чейинки бийиктикте жайгашкан. 1125 км (стратосферанын төмөнкү катмары) катмарында температуранын өзгөчө анча байкалбаган өзгөрүшү жана анын 2540 км катмарында 56,5тен 0,8 Сге чейин (стратосферанын жогорку катмары) жогорулашы. Болжол менен 40 км бийиктикте 0С жакын мааниге жеткенде, температура 55 км бийиктикке чейин туруктуу бойдон калууда. Бул туруктуу температура аймагы стратопауза деп аталат жана стратосфера менен мезосферанын чек арасы болуп саналат. Тактап айтканда, стратосферада озон катмары (озон катмары) (1520дан 5560 кмге чейинки бийиктикте), биосферадагы жашоонун жогорку чегин аныктайт.Абанын жыш катмарлары, тропосфера жана стратосфера бизди радиациянын зыяндуу таасиринен коргойт. Абанын жетишээрлик сейрек болушу менен 36 кмден ашык бийиктикте иондоштуруучу нурлануу, биринчи космостук нурлар организмге интенсивдүү таасир тийгизет; 40 кмден ашык бийиктикте адамдар үчүн коркунучтуу болгон күн спектринин ультра кызгылт көк бөлүгү аракет кылат.