Дәрі-дәрмектің жанама әсерінің анықтамасы​

Дәрілердің негізгі жанама әсерлері. Дәрілерді емдік, диагностикалық және алдын алу шаралары ретінде қолданғанда кездесетін денедегі өзгерістерді қатерлі және жанама өзгерістері деп атайды. Бұндай қатерлік өзгерістерді болжаулы және болжаусыз деп екі түрге бөледі:

А. Болжаулыөзгерістер:

1) фармакологиялықәсерлер; а/ қызметтік-метаболикалық;б/ улылық (қалыпты және қалыпсыз өзгеру);

2)аллергиялық жүрістер;

3) дәрілерге құмарлық:

4) дәрілік қалыптасу;

5) шаламалы-жақындас жанама өзгерістер.

Б. Болжаусызөзгерістер, дәрілерге қатынасы жоқ;

1) Ауру адамның ерекшелігі (жасы, жыныс айырмашылығы, генетикалық ерекшелігі, алларгияға бейімділігі, аурудың ерекшелігі, зиянды әдеттері) және сыртқы ортаның себептерімен байланысы.

2) Дәрі-дәрмектермен байланысты болуы (дәрілерді қолдану, фармакокинетикалық және фармакодинамикалық жүрістердің ерекшелігі, дәрілердің енгізілу жолдары, дәрілердіңқарым-қатынастары).

Аллергиялықөзгерістердің 4 сатысы байқалады:

І-ші сатысы (тез гиперсезімталдық сатысы) дәрілерді денеге енгізгенде болады. Бұның бірінші түрі жаңадан иелену және екінші түрі мұралық – идиосинкразия деп аталады. Идиосинкразия – тұқым қуалаушылық бұзылыстар себебінен болған дененің дәріге жоғары сезімталдығы.

ІІ-ші сатысы (цитотоксикалық) кейбір дәрілерге және олардың метаболиттеріне дами бастайды, содан соң антигендік цитотоксиндер пайда болады.

ІІІ-ші сатысы (иммуножиынтық) токсикалық иммундық жүрістері арқылы көрінеді.

ІV-ші сатысының (баяу гиперсезімталдық) көрінісі иммунды жасуша буыны арқылы дәріні кезекті енгізгенде 1-2 тәуліктен соң және одан көп уақыттан кейін байқалады.