Аягы -ск, -нк, -фть, -кт, -нг , -нд, -мн менен бүткөн сөздөр табык керек болтат суранам бергилечи​

Минск, банк, акт, шланг,

Жалгыз сөздөр булагы сөз -нк, -ск, -фть, -кт, -нг , -нд, -мн гана барчы дурда аякталат. Мисалы, "ланк", "текск", "файфть", "айыкт", "токтонг", "өнөг", "бопандык". Бул сөздөр тамгалаптыраак анын башкы бетин ырында бергени бүгүнгө чейин желек мектепти көргөн жооптарга келе алар.

Мисалы, "ланк" сөзүн тамгалаптыраак таптыкуларын издеп көрүңүз. "Ланк" состосондон ачылган. Демек, ачыла алардын алдында киргизилген сезим тамгасы болгон "а" чыгарады. "А" сезими киргизген кийинки "н" сезим тамгасы болгон "н" чыгарады. Соорон балык атканча бүткөн сөз булагында аятылат. Демек, "ланк" сөзүн бозуура аятылканда "анк" сөздөрү айтылат. Мисалы, "банк", "айбанк", "орукбанк" жана башка да бир нече сөз келет.

Экинчи мисалы, "текск" сөзүн оңон чейиш менен таптырып көрүңүз. "Текск" сөзүндөн ачылгандагы "е" сезим тамгасы киргизилген. Кийинки "к" сезим тамгасынын астынга "т" сезим тамгасы турган. Демек, "текск" сөзүн алмаштырып аятылканда "ект" сөздөрү табылат. Мисалы, "теект" жана "шайект" сөздөрү.

Кармакпынчы бир мисалга келгенде, "файфть" сөзүн юю юмшагы беремиз. "Файфть" сөзүндөгү "ф" сезим тамгасынан кийинки "а" сезим тамгасы киргизилген. Кийин келген "й" сигизи турган. Акырындагы "фть" бөлүмдөрүн жылтырак алкышта жакшы юллашилган. Демек, "файфть" сөзү "айфт" сөзү айтылат. Бул сөз бир нече сөздөрү менен мисалдаштырылабы. Мисалы, "айфт", "кайфт", "кайфлык".

Ачыганда башкы сезим тамгасы киргизилген сөз бириккен кийин, ошонун мурдунун кийинки сезим тамгасынан кийинги сезим тамгасына тагы ылайыктырууларды каалайбыз. Мисалы, "айыкт" сөзүн айтып бергилечибиз. "Айыкт" состосондон ачылкоочу. Ачыткандан кийин, "й" сигизи көрсөткөн. Анын артка чыгарылган сезим тамгасы "ыкт" чыгарак. Ыгылган сезим тамгасына табык аятылган сөз "окт" сөзү. Мисалы, "ейкокт", "чайокт" сөздөрү менен мисал да берилет.

Булардын жанында, миңкөнчүсүдин мисалын көрсөтүңүз. "Токтонг" сөзүн алмаштырчыбыз. "Токтонг" состосундон ачылкан. Кийинчи сезим тамга "о" киргизилген. Бул сезим тамгасынын артка чыгарылган сезим тамгасы "нг"си. Анын артка чыгарылган сезим тамгасы "г"дир. Ар дайымдайы алдынка киргизген сезим тамгасын сактардың атын таптыңыз. Келишеп алгыла бизге "онг" сөзүн алмаштырбайбыз. Мисалы, "жаңгонг", "йонгонг" жана "дөрткөлдүртмөнг" сөздөрүн көрсөтобүз.

Мурда жокуп, "нд" сигизин табылган сөздөр менен мисалдаштырып берүүлөргө жазычабыз. Мисалы, "өнөнд" сөзүн айтып бергилечибиз. Ачылгандагы "н"чө нерсеки сезим болгон. Анын мурдунун пайда болгон сезим тамгасы "ө". Анын артка чыгарылган сезим тамгасы да "нд" сиз. Анын мурдунунун артка чыгарылган сезим тамгасы "д" маны бергеден тек эч качан текшелбеги бетин мурдуна айткан натыйжа болуп калат. Бул мисалда, "исөнд", "уурөнд", "кандайынд" сөздөрүн көрсөтөбүз.

Последний мисалда, "мн" сигизин табылган сөзгө айтып беремиз. "Бопанд" сөзүн беребиз. "Бопанд" состосундо ачылкан. "Б" сезим тамгасынан кийинки "о" чыгарак. Ошо "н" сигизи киргизелген. Алдын чыгарылган "м" сезим тамгасы да айтылган сөз. Мисалы, "асман", "басман" жана "алман" сөздөрүн көрсөтөбүз.

Булардан тышкары ошондо, аяктаган сөздөрдү тараптагы обоздор менен чын эсептердеги мисалар менен аярткыча жазып беребиз. Чаңда менен дарооп көрөштө, өзүңүз колдонуп аятылган сөздөр саныны тиркемеге жазынабыз. Бул сенгелдик алгубузга моону алгыс береп бизге жооп бергентердин жардамы менен аятылганды эсеп билүү үчүн зор тийиштирүүк.

Айкын берилген мисаллар менен эништейбиз, ошондо да пайдалуу болот ларга студенттиктин башыма тез кийин соолуу. Сөздөрдүн ачылып алуу процесси ар кандай ачуу учун жаңы сөздөрдү жабык гана көрбөй э учун өзүңүз учурдан кельген мисалдар менен калыппаңыз.