Тэст «Сказы з адасобленымі членамі»
А1.Адзначце няправільнае сцвярджэнне:
а) Члены сказа, выдзеленыя па сэнсе і інтанацыі, называюцца адасобленымі.
б) Азначэнні, выражаныя дзеепрыметнікавымі зваротамі, адасабляюцца незалежна ад месца ў сказе.
в) Заўсёды адасабляюцца акалічнасці, якія канкрэтызіруюць, дэталізуюць папярэднія акалічнасці.
г) адасабляюцца прыдаткі са злучнікам як, калі яны маюць значэнне прычыны.
А2. Адзначце сказы, дзе азначэнні трэба адасобіць.
1. Ля пасыпанай жоўтым пясочкам дарожкі растуць кветкі.
2. Поўны вяжкіх дум ён задрамаў толькі пад раніцу.
3. Абросшая вербамі спакойна цякла рэчка каля самых хат.
4. Снуючы высока ў небе раняла птушка мяккія, ласкавыя мелодыі.
5. У вячэрнім паветры крыху вільготным ад блізкай ракі прыемна пахне шыпшынай.
А3. Чым выражана адасобленае дапасаванае азначэнне?
Дзве ялінкі, кучаравыя, з доўгімі лапкамі, ганарліва выглядалі з бярэзніку.
1. Прыметнікам з залежнымі словамі.
2. Дзеепрыметнікавым зваротам.
3. Адзіночным прыметнікам.
4. Адзіночным дзеепрыметнікам.
А4. У якім сказе прыдатак не з’яўляецца адасобленым?
1. Флора або расліннасць Белавежскай пушчы зацікавіла вучоных іншых краін.
2. Чалавек стрыманы і далікатны ён усё ж не змог прамаўчаць цяпер.
3. Шырокай светлай паласой нясе свае воды Дняпро любімая рака ўсходніх славян.
4. Як урач забараняю вам начную работу.
5. Ліда як сакратар камісіі прешая села за стол.
А5. Адзначце сказы з адасобленымі акалічнасцямі, якія выражаны дзеепрыслоўнымі зваротамі.
1. Ганна апрануўшыся выйшла з хаты.
2. Ціха крадучыся падступаў змрок.
3. Радасны Васілёк пабег дамоў падскокваючы.
4. Няглездячы на мароз на вуліцы было многа народу.
5. Няма чаго сядзець склаўшы рукі.
6. Хлопцы беглі не гледзячы на дарогу.
А6. Адзначце сказы з удакладняльнымі акалічнасцямі.
1. У вёсцы спакойна, а тут на возеры ад вады патыхае свежасцю.
2. Над возерам над мастом над берагам са свістам праляталі качкі.
3. На абочыне дарогі каля кустоў цвітуць блакітныя незабудкі.
4. Усе за выключэннем пятра апладзіравалі спявачцы.
5. Спыніліся на ўзлессі пад старымі каржкаватымі хвоямі.
А7. Адзначце сказы, у якіх словы асабліва, нават, апрача, пераважна маюць удакладняльнае значэнне.
1. Ніхто нават вецер не кране галін яблынь і груш у белай квецені.
2. На палях апрача пшаніцы рассцілаюцца цэлыя лясы сланечніку.
3. У паход выбралася пераважна моладзь.
4. Лес пераважна дубовы стаяў на ўзгорку.
5. Асабліва я не ганюся за сучаснай модай.
6. Вада ў возеры пацямнела і стала нібы гусцейшая асабліва ля супрацьлеглага берага.
А8. Колькі косак трэба паставіць у сказе?
Наспех павячэраўшы мы наслалі яловых лапак сабраных тут жа побач са стаянкай і накрыўшы іх коўдрамі ляглі спаць.
1. 4;
2. 5;
3. 6;
4. 7;
б) Азначэнні, выражаныя дзеепрыметнікавымі зваротамі, адасабляюцца незалежна ад месца ў сказе.
Обоснование: Няправільным сцвярджэннем з'яўляецца б). Азначэнні, выражаныя дзеепрыметнікавымі зваротамі, не адасабляюцца незалежна ад месца ў сказе. Яны можаць стаяць перад азначаемым словам (калі знаходзяцца ў пярэчнай залежнасці), пасля азначаемага слова чы адасабленай акалічнасці, а таксама ўсерад рамеснікаў, прыкладных пазначэнняў, апазываў і датэлаваных прыдаткаў, якія стаяць перад азначэннем.
А2. Адзначце сказы, дзе азначэнні трэба адасабіць:
1. Ля пасыпанай жоўтым пясочкам дарожкі растуць кветкі.
3. Абросшая вербамі спакойна цякла рэчка каля самых хат.
5. У вячэрнім паветры крыху вільготным ад блізкай ракі прыемна пахне шыпшынай.
Обоснование: У сказах 1, 3, і 5, азначэнні (пасыпанай жоўтым пясочкам, абросшая вербамі, у вячэрнім паветры крыху вільготным ад блізкай ракі) трэба адасабіць, так як яны стаяць перад азначаемым словам і маюць адасабленую акалічнасць.
А3. Чым выражана адасобленае дапасаванае азначэнне?
1. Прыметнікам з залежнымі словамі.
Обоснование: Адасобленае дапасаванае азначэнне ў сказе "Дзве ялінкі, кучаравыя, з доўгімі лапкамі, ганарліва выглядалі з бярэзніку" выражана прыметнікам з залежнымі словамі.
А4. У якім сказе прыдатак не з’яўляецца адасобленым?
4. Як урач забараняю вам начную работу.
Обоснование: У сказе 4, прыдатак "як урач" не з'яўляецца адасобленым, так як ён не мае адасабленай акалічнасці.
А5. Адзначце сказы з адасобленымі акалічнасцямі, якія выражаны дзеепрыслоўнымі зваротамі:
1. Ганна апрануўшыся выйшла з хаты.
3. Радасны Васілёк пабег дамоў падскокваючы.
5. Няма чаго сядзець склаўшы рукі.
6. Хлопцы беглі не гледзячы на дарогу.
Обоснование: У сказах 1, 3, 5, і 6, акалічнасці (апрануўшыся, пабег дамоў падскокваючы, склаўшы рукі, беглі не гледзячы на дарогу) выражаны дзеепрыслоўнымі зваротамі.
А6. Адзначце сказы з удакладняльнымі акалічнасцямі:
1. У вёсцы спакойна, а тут на возеры ад вады патыхае свежасцю.
3. На абочыне дарогі каля кустоў цвітуць блакітныя незабудкі.
5. Спыніліся на ўзлессі пад старымі каржкаватымі хвоямі.
Обоснование: У сказах 1, 3, і 5, акалічнасці (спакойна, ад вады патыхае свежасцю, пад старымі каржкаватымі хвоямі) з'яўляюцца удакладняльнымі, так як яны дадаюць дадатковую інфармацыю аб азначаемым слове.
А7. Адзначце сказы, у якіх словы асабліва, нават, апрача, пераважна маюць удакладняльнае значэнне:
1. Ніхто нават вецер не кране галін яблынь і груш у белай квецені.
2. На палях апрача пшаніцы рассцілаюцца цэлыя лясы сланечніку.
5. Асабліва я не ганюся за сучаснай модай.
6. Вада ў возеры пацямнела і стала нібы гусцейшая асабліва ля супрацьлеглага берага.
Обоснование: У сказах 1, 2, 5, і 6, словы (нават, апрача, асабліва) маюць удакладняльнае значэнне і паказваюць, што іншасць формулюецца ў прыводзячых словах.
А8. Колькі косак трэба паставіць у сказе:
Наспех павячэраўшы мы наслалі яловых лапак сабраных тут жа побач са стаянкай і накрыўшы іх коўдрамі ляглі спаць.
2. 5;