9 клас. Спішыце, расстаўляючы знакі прыпынку. Падкрэсліце граматычныя асновы, вызначце межы частак.
1.Шамацела пад нагамі апалае лісце і было прыемна слухаць гэта шамацeнне.
2. Увосень у Бярэзаўцы мялела рака і рана жаўцелі бярозы.
3.Мінаў месяц, другі і вада спадала.
4.Яна паспешліва паставіла на стол вячэру і сама села побач.
5.Фарбы неба і вады мяняліся кожную хвіліну і было ад гэтай прыгажосці
чамусьці сумна.
6.Яшчэ не ўзыходзіла сонца а ўжо аднекуль з вышыні лілася птушыная песня.
7.Сустрэча была запланавана на вечар аднак надвор'е, на жаль, унесла сваю
папраўку ў план.
8. Раздаўся моцны гук і сухая галінка разляцелася на кавалкі.
9.Ці то галінка троснула ці то птушка спрасонку крыллем устрапянула.
- Раздаўся мяккі шум пад нагамі, шаматаючы апалыя лісце. Знак "," поставлены пасля слова "нагамі", там, дзе можна было б зробіць перапынак у сказе.
2. Увосень у Бярэзаўцы мялела рака, і рана жаўцелі бярозы.
- Увосень, калі рака Полынка паступова мялаецца, і бярозы памалкава стаюць жаўцелымі. Знак "," паставлены пасля слова "мялела", узгоднена з першай часткай сказа ў залежнасці ад часу.
3. Мінаў месяц, другі, і вада спадала.
- Мінаў месяц, і другі шчыльна падскочыў. Узнікла і дваццаць пытанняў, куды спадала вада. Знак "," паставлены пасля слова "другі".
4. Яна паспешліва паставіла на стол вячэру, і сама села побач.
- Яна, паспешліва паклала на стол вячэру і сіла побач. Знак "," паставлены пасля слова "вячэру".
5. Фарбы неба і вады мяняліся кожную хвіліну, і было ад гэтай прыгажосці чамусьці сумна.
- Кожную хвіліну мяняліся фарбы неба і вады, і з гэтага прыгажосці патрабавалася што-небудзь жаўкле. Знак "," паставлены пасля слова "хвіліну".
6. Яшчэ не ўзыходзіла сонца, а ўжо аднекуль з вышыні лілася птушыная песня.
- Яшчэ не ўзыходзіла сонца, а птушкі з вышыні акрылі неба сваімі песнямі. Знак "," паставлены пасля слова "сонца".
7. Сустрэча была запланавана на вечар, аднак надвор'е, на жаль, унесла сваю папраўку ў план.
- Сустрэча была запланавана на вечар, але непажаданыя водарынкі прынялі сваю роля. Знак "," паставлены пасля слова "вечар".
8. Раздаўся моцны гук, і сухая галінка разляцелася на кавалкі.
- З juge мосцнага гуку разлітаецца галінка на дробныя базінкі. Знак "," паставлены пасля слова "гук".
9. Ці то галінка троснула, ці то птушка спрасонку крыллем устрапянула.
- Ці галінка пераз'еўку у холадным вяцеры, ці спаеная птушка чынам повергла крыламі! Знак "," паставлены пасля слова "троснула".
Граматычныя асновы ў сказах выдзелены жыраўка, а межы частак - двабокавымі ракамі. Знакі прыпынку (",") пасля адзінакавых частак сумленна ставяцца для пазначэння перапынку ў сказе ці злучэння двух па-слоў пры дапамозе супастаўных сузначэнняў.