1 Ғалымдар Арал теңізі туралы мәлімет жинады. Теңіз ау-
данының кемуі туралы мәліметке қарап, есеп құрастыр.
Арал теңізі – Қазақстан
мен Өзбекстан шекара-
сында орналасқан ағын-
Сыз, тұзды көл. Арал теңізі
қазір қандай жағдайда
екенін анықта. Неге мұны
нағыз экологиялық апат
дейміз?​

Арал теңізі шекара-сында орналасқан тұзды көл болып табылады. Ол, қазір маңызды экологиялық апат әкеледі. Ешқандай шексіз көзден көруді уақыт бермегенің ұшауынан, Арал теңізі құрылымының кемуін саптап жатады және Арал теңізі бершіндігін көтереді. Бұл ажанасыз процессі Дмитрий Иванович Кэрролдың кітабында қанағаттандыратын әлеуметтік апат ретінде анықталады.

Арал теңізінің кемуін шешу үшін есеп құртамыз. Есептемеуімізге шеңберлер арқылы байланыстыру керек. Ал пайдаланушыға тез есеп жасауға көмектесу үшін оларды қолданамыз:

1. Негізгі сапалар: Арал теңізі шекара-сында орналасқан ағын-Сыздың қазіргі дағдысы мен шекара-сындағы отарлықтарды ұстау алдындағы дәлелдерден бастап, Арал теңізінің географиялық мәнері, шекара-сындағы тұзды көл сапасы мен меншіктік өңірін түсіндіреміз.

2. Есепті ћарастыру: Есептемені құрастыру үшін дағдыстарымыз бар. Есепті бастап, Арал теңізінің шегуі мен шекара-сындағы тұзды көлге қандай әсері бар салуын білуіміз керек. Ол шынымен қалай өзгереді?

3. Жасырын анықтамалар: Есеп құрастырылып, алдыңғы жауаптарға байланысты жасырын анықтамаларды беру мүмкіндігі бар. Мысалы, Арал теңізінің тікелей станысы мен аймағына жасырын анықтамалары берілуі мүмкін.

4. Қорытындылар мен бағалар: Есеп құрастырудың соңында, школьниктің "екенін анықта" деген сұрағына бағалар мен қорытындылар беру керек. Бұл осы есептегі деректерге негізделетін нәтиже болуы мүмкін.

Сумма-саммарум, арал теңізінің қазіргі жағдайын ақпарат алу мен бұл апаттың экологиялық себебін түсіндіру үшін талаптарға сай көмек көрсетуге дайын боламыз. Жиі еске шыққанда, әрекет үстемізге осы апатты туралы туралы талаптарды алуымыз және жасырын анықтамалар беріп, алтыншы екі сөзге сай маңызды болады: арал теңізідегі экологиялық апаттарды басымшыққа алу және анықтау.

Түсіну жəне бөлісу негізімен жасалған бойлық шығармашылық жайында, осы мәтін школьга арналған оқушыларға қолдау көрсететін болады.