Мәтінді мұқият тыңдап/оқып, не туралы айтылатынын анықтаңыз. Өз пікіріңізді өзгелердің пікірімен салыстырыңыз. Ұлы Жібек жолы
Байырғы заманда жердің түкпір-түкпірінде тұратын адамдар бір-бірімен сауда жүргізген. Алғашында ол қажетті заттармен айырбас ретінде жүзеге асқан. Мысалы, асыл тастар, алтын, күміс, тұз, шипалы өсімдіктер мен хош иіс сулары, азық-түлік және басқа да тауарлармен алмасқан. Кейіннен ақшаға сауда-саттық басталып, базар, жәрмеңке, сауда жолдары ашылды. Ұлы Жібек жолының Қазақстан жерінен өткен жолы Сауран қаласы болды. Қазақстан жеріндегі орта ғасырдағы ірі қалалардың бірі. Жібек жолындағы тағы бір тарихи қала – Иасы, кейіннен Түркістан атанған. Түркістан ертеден «екінші Мекке» деп аталып кеткен. Қожа Ахмет Иассауидің кесене ғимараты – бүкіл Орта Азиядағы сәулет өнерінің керемет үлгісі болып табылады. Жібек жолындағы даңқты қалалардың бірі Отырар еді. Бүкіл Шығысқа аты әйгілі қала ең алғаш Фараб деп аталды. Әл Фараби атанған ұлы ғалым Әбу Насыр Ибн Мұхаммед шыққан қала. ҰлыЖібекжолындатарихиқалалардыңқатарынаИспиджап, яғни, Сайрам да жатады. Сайрам ұзақжылдарбойыЖібекжолыбойындағысаясижағынан да, экономикалықжағынан да, мәденижағынан да еңсесібиікқалалардыңбіріболыпқалған. Солтұстағы аса ірісаудаорталығыТаразболды. Елдер оны саудагерлерқаласыдепатаған. Тараздыңжүрегі – мешіттері, керуенсарайларыболса, базардыңайналасындатүрлішеберханалар, наубайханаларорналасқан. ЕртедеТаразқаласындағысаудабазарынкөргендер «Тараз базары – әлемайнасы» дейтін. Себебі, бұлжақтакезкелгендүниеніайырбастауға, сату мен сатыпалуғаболатын.
1. Мәтіннің не туралыекенінанықтаңыз.
A. Өнер-білім туралы
B. Еңбекқорлық туралы
C. Ұлы жібек жолы
D. Адамгершілік туралы

2. Мәтін мазмұны бойынша берілген сөйлемдерге сұрақ құр.
1.Түркістан ертеден «екінші Мекке» деп аталып кеткен.
2.Жібек жолындағы даңқты қалалардың бірі Отырар еді.
3.Ертеде Тараз қаласындағы сауда базарын көргендер «Тараз базары – әлем айнасы» дейтін.

3.Мәтін бойынша дұрыс/бұрыс ақпаратты анықтаңыз. (+ белгісімен белгілеңіз).

№ ақпараттар дұрыс бұрыс
1 Ұлы Жібек жолының Қазақстан жерінен өткен жолы Алматы қаласы болды.
2 Тараздың жүрегі – мешіттері, керуен сарайлары болса, базардың айналасында түрлі дүкендер, медреселер орналасқан.


Жазылым. Тапсырма
1. Мәтінді түсініп оқып, құрмалас сөйлемдерді теріп жазыңыз.
Спорт - денсаулық кепілі

Біз спорттың адам өмірінде алатын орны зор екендігін білеміз. Спортпен айналысқан адамның денсаулығы мықты, өзі шыдамды болады. Біздің ата-бабаларымыз «Жаны саудың – тәні сау», - деп бекер айтпаған. Спорттың қай түрімен айналысу адамның қабілетіне байланысты болады. Бұл туралы ұлы ойшыл Ибн Сина да өз шығармаларында айтқан. Ол сондай-ақ спортты мағынасына қарай жеңіл, ауыр, ұзын, қысқа сияқты бірнеше түрге бөлген. Денсаулық пен өмірді дамыту үшін кем дегенде спорттың 33 түрінен жаттығу жасау керектігін айтқан. Бірінші байлық - денсаулық, денсаулық адамның ең қымбат дүниесі. Сондықтан біз денсаулығымызды нығайту үшін спортпен айналысуымыз керек және күнделікті гигиеналық талаптарды сақтауымыз қажет. Футбол ойнауда, шаңғы тебу де де, гимнастикамен айналысу да т.б. спортпен айналысу жатады. Тіпті, қар күреу, ағаш жару секілді үй шаруасын атқаруда спортпен шұғылданғандай пайда болады. Ал қыздардың үй сыпырып, терезе сүртіп ыдыс-аяқ жуғаны әрі анасына көмек, әрі денсаулығына пайдалы мұның бәрі қимылын қозғалысқа салауатты өмір салты үшін маңызды екенін көрсетеді
2.Берілген жай сөйлемдерді құрмалас сөйлемге айналдыр.
жай сөйлем құрмалас сөйлем
Спорттың адам өмірінде алатын орны зор екендігін бәріміз білеміз. 1.

Спорттың қай түрімен айналысу адамның қабілетіне байланысты болады.
Бұл туралы ұлы ойшыл Ибн Сина да өз шығармаларында айтқан. 2.
Ол сондай-ақ спортты мағынасына қарай жеңіл, ауыр, ұзын, қысқа сияқты бірнеше түрге бөлген.
с СОР-ом

Sonya1233210    2   04.12.2020 10:47    7