Хисаметдин менла краткое содержание

Муса Акъегетзад? "Хиса­метдин менла" романында сан­нардан иркен файдаланган. М?гън? т?смерл?ре буенча ча­малап санауны: ... ике-?ч ел моннан мокатд?м ... (1; 262); санау т?ртибен: икенче б?лм? чигенд? (1; 243); абстракт сан м?гън?сенд?: 72 д?н 100 г? кад?р озак д?гел кулланыл­ган.

Билгеле булганча, санны? т?п с?злек фонды зур т?гел. Татар лексикасында алынма миллион, миллиард ?.б. ан­нан да зуррак с?зл?рне кер­теп санамаганда, ул барлыгы 20 с?зд?н тора (берлек саннар, унлылар, й?з, ме? с?зл?ре) (2; 76).

Сан т?ркемч?л?ре ягыннан к?з?тс?к, "Хисаметдин менла" романында микъдар саны ?стенлек алыр. Бу - табигый к?ренеш. Ч?нки микъдар саны сан-ис?п т?шенч?сен, предмет­ны? билгесен белдерг?нд? кул­ланыла (2; 76). "Н" авылында 2 м?чет бар; К?пик д?гел, 20 к?пик табармын, айда 6 монет, б?с елда 27 монет тапмамык м?х?льдер. Абстракт микъдар т?шенч?сен белдер­г?нд? микъдар саны м?ст?­кыйль кулланылган ??м грам­матик категориял?рг? ия була ала: 72 д?н (чыгыш килеше) й?зг? (юн?леш килеше) кад?р озак д?гел.

Т?ртип саны микъдар саны нигезен? -нчы, -нче, -ынчы, -енче аффиксы кушып ясала (3; 105). Романда кулланыл­ган т?ртип саннары семантик яктан табигый санау т?рти­бенд? предметларны? эзлек-лелеген к?рс?т?, ??м бу эзлеклелек предметларны? т?п билгесе булуы а?лашыла (2,79): икенче м?кт?п, икен­че б?лм? чигенд?.