Ыбырай Алтынсариннің «Қыпшақ Сейітқұл», «Атымтай жомарт», «Дүние қалай етсең табылады?» атты шығармаларының тақырыбы мен идеясын анықтап, тақырыбына сай 1-2 мақал келтіріңіз. Әңгіме аты
Тақырыбы
Идеясы
Мақал-мәтел

«Қыпшақ Сейітқұл»

«Атымтай Жомарт»

«Дүние қалай етсең табылады?»

Тақырыбы: Әңгіме аты

Идеясы: Ыбырай Алтынсариннің «Қыпшақ Сейітқұл», «Атымтай жомарт», «Дүние қалай етсең табылады?» атты шығармаларының тақырыбы мен идеясын анықтап, тақырыбына сай 1-2 мақал келтіріңіз.

1. «Қыпшақ Сейітқұл»

Әңгіме атауында, Қыпшақ елін атаулы саяхаткер Алтынсариннің Қыпшақ ғасырларының тәуелсіздігі мен арманның маңызы баяндалады. Шығарманының идеясы, Қыпшақ елінің тәуелсіз салт-дәулет ел болуын ұмытпау, мемлекеттік жеткізушідей аяндауды әкелуі керек деп ұсынады.

Мақал-мәтел: Бір кезде, қарсысына қыпшақ азамат тұрғынының Алтынсаринмен жақын қарым-қатынасуы келеді. Қыпшақ азаматы демалыс кезінде қайырымдастығына орналасқан әкелін шақырғанда, Алтынсарин шынымен оны ұрындайды деп отырып жатады.

2. «Атымтай жомарт»

Шығарманының атауында, Әбіл-Қайрулла атаулы қыпшақ елінің ұстанымына арналған шығарма, әбілдер мен елдің мәдениеті жайында анықталады. Ідеясы, елді болашақтағы анықталған жолдары мен төзімі бойынша қайта танымал жасауы мен әбілдерін үлкен тұлғаларына хизмет көрсету керек деп білдіреді.

Мақал-мәтел: Бір таңда, кездесетін елін дүрсілікке толтырған қыпшақ азамат Алтынсаринмен өз мәселесін айта тоқтататынын, әбіле-ежелде әбілдерге қатысу мәселесін ашатқанын айтып берді. Алтынсарин оның сөзін қабылдап, олмен бірге мәселені шешу үшін үлкен әбілдердің кеңесін сұрайтынын анықтады.

3. «Дүние қалай етсең табылады?»

Әңгіме атауында, қаһарманның ғасырында тасымалдамасыз, ақырғының өтеуі мен сүйілмеуіне неді қылықты айтпау керек екені ойынды шығарма. Бұл ідея, адамның мұрағаты жатқанда дүниені ат өлшеуіне және ерекшелігіне, көрген інжировкасына, таптымшылығына негізделеді.

Мақал-мәтел: Бір кезде, Қайрат Әуезов атындағы қазақ қаһарманның “Құс өлтіру“ атаулы ойынын ойнаушыларының біреуі өмірі бойынша дераулы екендігіне қарап отыр. Сонда Алтынсарин тіршілерге мейірім шоу ойындарын ойнауларын көрсетіп, олардың жастардың тамақтандыруына жан айтуына және артындағы рәміздерге қатысып, дүниені өлшеу дүалісіне әрекет етуі туралы қаншалықты жоқтығын айтады.

Сол әдеттегі ұстаз реттегінде, мақал-мәтел мен анықтама принципін қолдану арқылы, школьниктер тақырыпты толықтырумен бірге ойындарды бойынша оқуды мазмұнды болып қалуы мүмкін.