Тәуелсіз Қазақстан және Абайтану тақырыбына эссе

Абайтану мәселесі жылдар бойына зерттеушілер назарынан тыс қалған емес. Қазақ әдебиеті туралы сөз қозғаған зерттеуші, ғалым, ақын, жазушылар сөзінің біссімілләсін Абай шығармашылығынан бастайтыны көзі қарақты оқырман қауымға әбден таныс. Себебі, ғалым Б.Майтанов айтқандай, қазақ терең ойлы, сауатты да алғыр, талантты да шешен ақынға кенде болмаған. Алайда, талғампаз тағдыр сөз өнерінің мұзарт шыңына Абайды ғана көтерді. Абай шығармашылығы туралы революцияға дейінгі жазылған азды-көпті мақалалардан бастап қаншама зерттеу мақалалар, монографиялар, диссертациялар жазылды. ХХ ғасырдың алғашқы жылдарында Ә.Бөкейханов, А.Байтұрсынов, К.Ысқақұлы, М.Дулатов, т.б. Абай шығармашылығы туралы жоғары баға берді. Сонан кейінгі жылдары М.Әуезов Абай шығармашылығын зерттеуге бүкіл саналы ғұмырын арнап, абайтану ғылымының іргетасын қалап кетті. М.Әуезовтен кейін де тәуелсіздік жылдарына дейін кеңестік цензураға қарамай көптеген ғалымдар ақынның өмірі мен шығармашылығы, ойшылдық, көркемдік-эстетикалық көзқарастары туралы (там-тұмдап имандылық ойлары туралы) келелі мәселелер көтеріп, жанжақты зерттеулер жүргізді. Бұл жөнінде зерттеуші С.Қорабаев: «Әуезов заманында және Әуезовтен кейін С.Мұқанов, Қ.Жұмалиев, Т.Тәжібаев, Б.Ерзакович, Қ.Мұхамедханұлы, М.Сильченко, Ы.Дүйсенбаев, З.Ахметов, А.Нұрқатов, С.Қирабаев, М.Мырзахметұлы, Р.Сыздықова, Ж.Ысмағұлов және т.б. әдебиеттанушы, тілші, өнертанушы-ғалымдар және гуманитарлық ғылым салаларының өкілдері абайтану ғылымына өзіндік үлес қосты», деген ой айтады. (С.Қорабай Тәуелсіздік және абайтану ⁄⁄ «Егемен Қазақстан» )