Төрт түліктің пайдасы
шалаң.
Төрт түлік малдың ең қасиеттісі - түйе Қазақ халқы
уйені «Дала кемесі» деген. Ол шелге шы
са - колін, жесе - ет, ал күні киімге қараган,
назақтар түйенің жүнінен шапан киген, ол жеңіл, жүмсақ
ар кыста жылы болған. Түйенің жүнінен тек жамылғы
көрпелер жасаған, «аяқасты тастауға болмайды» деп
тесені жасамаған. Түйенің шудасын қайнатып, емге
пайдаланған, ал терісінен ер қаптаған. Сүтін емге
пайдаланған. Сүтi қою, құнарлы. Сүтінен шұбат, құрт,
балқаймақ, т.б. жасаған,
Сиыр малын қазақтар көбінесе кешке де, егіске де
пайдаланған. Сиыр үйдің берекесі, отбасының асыра-
ушысы ретінде қадірлі мал болған. Ертеде сиы-
ры жоқ үй ас-ауқаты жұтаң болып есептелген.
Ертеде сиырдың терісінен құдықтан су тартатын
қауға ыдыс, қымыз ашытатын саба, сусын құятын
торсық жасаған. Тіпті сиырдың тезегін отын ретінде
пайдаланған. Тезекті егіншілікте тыңайтқыш ретінде
пайдаланған. Ал мүйізінен тарақ жасаған.
Қой - төрт түліктің ішіндегі қазақ үшін сүйіктісі.
«Мал өсірсең – қой өсір, пайдасы оның көл көсір», —
деген қазақ атамыз. Өзі өсімтал, тез ет беріп,
қонақкәдеге жарап отырады, сүті майлы әрі жұғымды,
Қой мен ешкінің иленген терісін түрлі сырткиім мен
аяқкиім тігуге пайдаланған. Қойдың жүнінен киіз басып
Жіп иіріп, бау жасаған, кілем, текемет тоқыған
Қазақ халқы қой мен ешкіні («уаң малдеп атайды
ЕШКІ - өте өсімтал мал. ЕШКІНІҢ еті жеңіл әрі сіңімді,
сүті өте құнарлы. Ешкінің сүттісін арнайы ұстап, ана
сүтіне жарымаған баланы ешкі сүтімен асыраған. Ешкіні
«жеңілтек мал» деп есептеген, мінезі ұшқалақ, шыдамсыз
баланы: «Ешкі құсап селтеңдеп», деп ешкіге теңеген,
Қазақтың қасиеті малдарының бірі - ЖЫЛҚЫ. Ат - ер
қанаты. Жылқы жүйрік, әрі өте төзімді мал. Оны салт мін-
ген, көлік ретінде де пайдаланған. Жылқының қымызын
емге пайдаланған. Жылқының жал-құйрығынан арқан-
жіп еседі, етінен қазы-қарта, жал-жая жасайды. - переведите текст кому не трудно?​

раопп    1   26.02.2020 16:27    7