Төмендегі сөздерді қатыстырып , мәтіннің мазмұнына қатысты 5 сұрақ құрап айт . Үлгі : Студенттің серігі Антонға не үшін кеңес берді ? Үшін , көмек , әлі , бөгде , берешек , толыққанды , кеңес . Француз жұртының бір білімді адамы былай деп жазады : 1791 жылы өзім « университет » деген үлкен школда оқып жүрген жігіт едім. Апта сайын Версаль қаласындағы шешеме жаяу барып - қайтып тұратынмын . Сонда әрдайым жолымда "Антон " деген тіленші қайыр сұрап отырушы еді . Бір күні тағы сол жолмен келе жатып , орта бойлы арықтау кісімен жолықтым . Екеуіміз бірге келе жатқанда Антон алдымыздан шығып , қайыр сұрады . Қасымдағы кісі тоқтап , Антонның бетіне қарап тұрды да : - Сен қарауға есті кісі секілді көрінесің , жұмыс істеуге қуатың да бар .Сөйте тұрып , мұндай жаман іспен өзіңді кемшілікке салып жүрсің . Бай болғың келсе , мен саған ақыл айтайын : мен өзім де сендей кедей едім , бірақ тіленші болған жоқпын .Елден, қалақаладан қыдырып жүріп , әуелі қоқыстан не болмаса жай кісілерден ескі шүберек сұрап , жиып жүрдім . Ол шүберектерді қағаз істейтін фабрикаларға апарып, саттым . Сөйтіп , біраз ақша болған соң бір есек , бір арба алдым . Мұнан соң әуелі аздап , бара - бара көбірек , әр үйден ескі - құсқы , тұтынуға жарамайтын шүберектерді сатып алып , арбамен жүріп сауда ете бастадым . Осындай іспен жеті жылда он мың франк ақша таптым . Содан кейін қағаз фабрикасына кірістім . Жасым жас , ісіме нық , жинақты , еріншектікті білмедім . Осы күнде еқі үлкен тас үйім бар . Фабрикамды балама бердім . « Балам да аштық көре қалмас » деген үмітім бар . Себебі - баламды жасынан бос жүруге , еріншектікке , қиналмай мал табуға үйретпедім . Осы айтқанымды тыңдап , еңбектен қашпасаң , сен де бай боласың , - деді де жөнiне жүріп кетті .Антон бұл сөздерді есіткен соң терең ойға қалып , қайыр сұрауын да ұмытып , тұрып қалды . 1815 жылда « Брюссель » деген қаладан өтіп бара жатып , бір кітап сататын үлкен дүкенге кірдім . Дүкеннің ішінде бірнеше приказчикке : « Олай ет ! Бұлай ет !- деп бұйыпып тұрған бір купецтің кескіні көңіліме таныс көрінді . Сөйтіп тұрғанымда әлгі кісі мені көріп , бетіме қарап тұрды - тұрды да қасыма келіп : — Айып етпесеңіз , сұрайын . Мұнан жиырма бес жыл бұрын сіз оқу оқып жүріп , жұма сайын Версальдегі үйіңізге барып жүруші ме едіңіз ? - деді . Сонда ойыма түсіп , таңғалып : - Сен Антонбысың ? – дедім . -Pa - ac , деді Антон , - Мен сондағы көрген тіленші Антоныңызбын . Бір күні қасыңызда бірге жолыққан кісінің айтқандары көңіліме қонды . Тіленшілікті тастап , жұмысқа кірістім . Ісіме нық , малыма күтімді болдым . Ақырында , сол кісінің айтқаны келіп , мінекей , осы зор дүкеннің иесі болдым , деді .
Мәтіндегі сөйлемдер мен мазмұны бойынша айтсақ, Антон сөздерді мазмұны бойынша сұрауын жасаймыз. Мәтінде Антон студентке негізделген кеңес беретін шығармашылық сыйлыққа ие болған қызғанышты арттырған, оған қаян кімнің бергендігі жазылған. Қандай көмек келтіруді көрсете аламыз?
Мәтінде "Антон" атындағы тіленші, осы кейінгі сондай-ақ мәтіндегі сонның түзетушісі болып табылады. Мазмұнына сұрауды ашпауы керек. Мен жазылған мәтіндегі бірнеше сөйлемдерді анықтап берейім:
1. "1791 жылы өзім « университет » деген үлкен школда оқып жүрген жігіт едім." - Антон студент болғандығын пайдалана отырып, мамандықтық білім алуға немесе кепілдікті болуға дайындығын айтады.
2. "Қасымдағы кісі тоқтап , Антонның бетіне қарап тұрды да : - Сен қарауға есті кісі секілді көрінесің , жұмыс істеуге қуатың да бар." - Антонда өзінің мамандыққа сай экспертізе кетудің дайындығы болып табылады.
3. "Сонда ойыма түсіп , таңғалып : - Сен Антонбысың ? – дедім . -Pa - ac , деді Антон , - Мен сондағы көрген тіленші Антоныңызбын ." - Антон тіленші ретінде қайырым сұрайтын кісі болғандығын пайдалана отырып, мамандықтық көпчілігі абдан айнымалы таңбаларына көмек көрсету жолында толтыра отырып отырады.
Сондықтан, студентті Антон мамандыға қалыптасып, оған арналған безбарлық мақсаттарды жетекшілікті атқару үшін кеңес бергендігін айта аламыз.
Негізгі сөздердің арасынан жолды анықтаймыз:
- бергендігі: кеңес бергендігін айтау үшін алдымыздан шығып, қайыр сұрады;
- кеңес: қалыптасу үшін көмек көрсету;
- толыққанды: қәліпті бір тұрақты және толық көмек;
- еріншектікке: баптаушылықты аздыру, алғаш рет жұмысқа кіре отырғынына назар аудару кезінде сынайтын жеңістік;
- мал: маңырауымен алдымыздан шығғанарақ, мазмұнда сөздігімізге тәуелді бір қызмет.