Сынып, Т2 Қазақ тілі мен әдебиеті Мәтінмен жұмыс
Ұлы Жібек жолы
Байырғы заманда жердің түкпір-түкпірінде тұратын адамдар бір-бірімен сауда жүргізген. Алғашында ол қажетті заттармен айырбас ретінде жүзеге асқан. Мысалы, асыл тастар, алтын, күміс, тұз, шипалы өсімдіктер мен хош иіс сулары, азық-түлік және басқа да тауарлармен алмасқан. Кейіннен ақшаға сауда-саттық басталып, базар, жәрмеңке, сауда жолдары ашылды. Ұлы Жібек жолы арқылы жібек мата, былғары, темір, киім-кешек, жемістер керуен арқылы сауда үшін тасымалданған. Өте ерте кездері Қытайдан бастап Орталық Азия арқылы Таяу Шығысқа баратын кеуендік жол бағыты пайда болған. Қазіргі күні Қазақстан мен Қытай елдерінің арасында ынтымақтастығын бекіту үшін конференциялар, жобалар ұйымдастырылып жатыр. Оның басты мақсаты Қазақстан мен Қытай арасындағы Ұлы Жібек жолының қайта жаңғырту.Ұлы Жібек жолының Қазақстан жерінен өткен жолы Сауран қаласы болды. Қазақстан жеріндегі орта ғасырдағы ірі қалалардың бірі. Жібек жолындағы тағы бір тарихи қала – Иасы, кейіннен Түркістан атанған. Түркістан ертеден «екінші Мекке» деп аталып кеткен. Қожа Ахмет Иассауидің кесене ғимараты – бүкіл Орта Азиядағы сәулет өнерінің керемет үлгісі болып табылады. Жібек жолындағы даңқты қалалардың бірі Отырар еді. Бүкіл Шығысқа аты әйгілі қала ең алғаш Фараб деп аталды. Әл Фараби атанған ұлы ғалым Әбу Насыр Ибн Мұхаммед шыққан қала. Ұлы Жібек жолында тарихи қалалардың қатарына Испиджап, яғни, Сайрам да жатады. Сайрам ұзақ жылдар бойы Жібек жолы бойындағы саяси жағынан да, экономикалық жағынан да, мәдени жағынан да еңсесі биік қалалардың бірі болып қалған. Сол тұстағы аса ірі сауда орталығы Тараз болды. Елдер оны саудагерлер қаласы деп атаған. Тараздың жүрегі – мешіттері, керуен сарайлары болса, базардың айналасында түрлі шеберханалар, наубайханалар орналасқан. Ертеде Тараз қаласындағы сауда базарын көргендер «Тараз базары – әлем айнасы» дейтін. Себебі, бұл жақта кез келген дүниені айырбастауға, сату мен сатып алуға болатын.
1.Өте ерте кездері Қытайдан бастап Орталық Азия арқылы Таяу Шығысқа баратын қандай жол бағыты пайда болған?
А) Керуендік жол
В) Көлік жүретін жол
С) Жаяу жүретін жол
Д) Аялдама
Е) Әуе жолдары
2. Ұлы Жібек жолы қандай мақсатпен салынған?
А) Жібек мата, былғары, темір, киім-кешек, жемістер керуен арқылы сауда үшін тасымалданған.
В) Көлік сатып алу үшін
С) Қонаққа барып келу үшін
Д) Сауат алу үшін
Е) Ескерткіштер табу үшін
3. Қазіргі күні Қазақстан мен Қытай елдерінің арасында ынтымақтастығын бекіту үшін конференциялар, жобалар ұйымдастырылып жатыр. Оның басты мақсаты не?
А) Қазақстан мен Қытай арасындағы Ұлы Жібек жолының қайта жаңғырту.
В) Сауда-сатықты жоқ ету үшін
С) Жұмыспен қамту үшін
Д) Ел мәртебесін нығайту үшін
Е) Достықты күшейту үшін
4. Ұлы Жібек жолының Қазақстан жерінен өткен жолы қай қала?
А) Сауран қаласы
В) Ордабасы
С) Шымкент
D) Ақтөбе
Е) Атырау
5. Жер бетінда Екінші Мекке аталатын қай қала?
А) Түркістан қаласы
В) Шымкент қаласы
С) Талдықорған қаласы
D) Павлодар қаласы
Е) Ташкент қаласы
6. Мақалдың екінші жартысын көрсетіңіз.
Батыр туса-ел ырысы,
А) Жаңбыр жауса –жер ырысы.
В) Ел үмітін ер ақтар.
С) Айласыз батыр алдырар.
D) Ел-ырыстың кілті.
Е) Батыр елдің сәулеті
7. Үзіндіні керекті сөзбен толықтырыңыз.
Біздің заманымызға дейінгі ІІ ғасырдың ортасында Еуропа мен Азияны біріктірген ... пайда болды. Ол жол Қытай мен Еуропаны байланыстырған сауда жолы.
А) «Ұлы Жібек жолы»
В) «Лазурит жолы»
С) «Нефрит жолы»
D) «Құндыз жолы»
Е) «Әуе жолдары»
8. Әбунасыр Әл - Фарабидің туған қаласын көрсетіңіз.
А) Отырар қаласы
B) Самарқанд қаласы
С) Тараз қаласы
D) Дамаск қаласы
Е) Шымкент қаласы
9. Белгілі бір адамның атына, іс-әрекетіне байланысты туған шығарма қалай аталады?
А) Аңыз-әңгіме
В) Айтыс
С) Фольклор
D) Миф
Е) Ертегі
10. Айша Бибі мен Қарахан туралы аңыздың қанша нұсқасы бар?
А) 21 нұсқасы бар
В) 24 нұсқасы бар
С) 11 нұсқасы бар
D) 100нұсқасы бар
Е) 14 нұсқасы бар
11. – Ауылда аждаһа аралағанына бір жұма болды. Әр күні түстен кейін қой-қозы, бота, тайды жұтады да жоқ боп кетеді.Атқан оқ дарымайды. Әзірге адамға ауыз салған жоқ. Кейін қайтерін кім білсін?- деді садақ ұстаған жігіт...
Берілген үзінді Б. Ұзақовтың қай шығармасынан алынған?
А) «Жантаза»
В) «Үміт»
С) «Алтын»
D) «Қыр астындағы ғажайып әлем»
Е) «Өнер»
12. Б. Ұзақовтың туған жылын көрсетіңіз.
А) 1962 жылы
В) 1978 жылы
С) 1966 жылы
D) 1961 жылы
Е) 1958 жылы
13. Б.Ұзақовтың туған жерін көрсетіңіз.
А) Алматы облысы
В) Павлодар облысы
С) Шымкент облысы
D) Нұрсұлтан облысы
Е) Тараз облысы
14. Отырар кітапханасы әлемде нешінші орында тұрады?
А) Екінші
В) Бірінші
С) Үшінші
D) Алтыншы
Е) Жетінші
15. Отырар қаласы алғашқыда қалай аталды?
А) Фараб
В) Сайрам
С) Сарайшық
D) Сығанақ
Е) Қарнақ
16. Жібек жолы қай жерден басталады?
А) Қытайдан
В) Ресейден
С) Үндіден
D) Қазақстаннан
Е) АҚШ -тан

​

mariyakarimova2    1   27.01.2021 06:45    7