Перевести • характеристику батыра, как правило, дополняет характеристика его жены – умной, красивой и обоятельной – и описание его коня. недаром казахи говорят: конь - крылья героя. любимым образом фольклора является тулпар - крылатый конь. письменная продолжает эту традицию. классическое в казахской описание идеального коня дано абаем кунанбаевым. следуя этой уходящей в глубь веков традиции, джансугуров избрал для своей поэмы образ певца и композитора ахана-серэ и его знаменитого буланого коня кулагера. имя коня –кулагер- стало названием лучшей поэмы джансугурова. основной темой «кулагер» послужила трагическая судьба широко известного и любимого народом певца и композитора ахана-серэ. в поэме изображены достоверные факты, быль ставшая легендой, взлелеянной народом певца и композитора ахана-серэ. • выясняется, что это ахан, поэт и музыкант, добровольно отказавшийся от богатства и власти, сменивший большие чины на песнетворчество. он разлучен с любимой девушкой акмаркой и изливает тоску в песнях, посвященных ей. у него единственный друг – конь кулагер. слава о коне идет по степи. о нем поют акыны и беседуют аксакалы. джансугуров дает «портрет» коня. здесь мастерство поэта поднимается до абаевских высот. никто после абая так точно, с тонким знанием дела не описывал коня, не воспевал его. голова суха, а уши, как камыш торчат. шея гибкая, как глотки молодых зайчат, круп широк, спина прямая, мускулы туги, соколиное предплечье, ноги- как рычаг… отпусти на лето – жиром он не обрастет, лишнего, для среза, мяса ворог не найдет. длинный круп, пещера – горло. в кресле скачешь ты! ветер – в беге, а привяжешь – станет и замрет. с любимым кулагером, единственной своей радостью, ахан появляется на асе (поминках) знатного феодала сагыная. джансугуров дает великолепную, полную тончайших картину аса. на пиршество, как стервятники, слетелись баи, бии, уездный начальник, волостные мулы… знаменитый конь кулагер привлекает всеобщее внимание. начинается единоборство джигитов, выступления акынов и, наконец, конские скачки. поэма «кулагер», помимо ее поэтических достоинств, имеет и большое познавательное значение. джансугуров сумел создать достоверную картину быта казахов всех сословий, поражая богатством подмеченных деталей. эта малая энциклопедия жизни казахстана той поры. волшебник песни ахан выступает, очаровывая всех. нет равных ему. но враги не дремлют. начинаются гонки. тысяча триста отборных чистокровных скакунов оспаривают первенство. бесподобный кулагер скачет впереди, и уже никто не сомневается в его победе. но легендарный конь гибнет от руки наемного хищника батыраша. враги знали, как поразить ахана. певец возвращается в кокчетау со смертельной раной в сердце: у него отняли единственного друга. • поэт рассказывает о тяжелом периоде в жизне ахана – гибели его любимого и знаменитого на всю степь коня кулагера. в произведении джансугурова все исполнено живой поэзии. действие развивается среди величавых синих гор, о которых народ сложил много песен и легенд. среди этих гор и живописных озер живет в одиночестве от людей и потерявший веру в жизнь ахан – гордый певец и поэт
«Құлагердің» басты тақырыбы әнші және композитор Ахан-Сертың кең таралған және сүйікті адамдарының қайғылы тағдыры болды.
Өлеңде әнші және композитор Акхансердің аңызға айналған шынайы тарихи фактілері бейнеленген.
• Бұл Ақан, ақын және музыкант, байлық пен билікті өз еркімен бас тарта отырып, әндер шығаруға үлкен рангтерді ауыстырады. Ол өзінің Подруги Акмаркадан бөлек және оған арналған әндерде меланхолияны төгіп жібереді. Оның жалғыз досы - Құлагер. Аттың даңқы далада жүреді. Онда акындарды айтады және ақсақалдар туралы сөйлеседі.
Жансүгіров аттың «портретін» береді. Мұнда ақынның шеберлігі Абайдың биіктігіне көтеріледі. Абайдан кейін ешкімді де дәл білмеймін, мәселені нәзік біліп, атын айтпады, ән айтпады.
Басы құрғақ, құлақ тәрізді бұтақ тәрізді.
Мойын икемді, жастар секілді,
Круг кең, артқы жағы - бұлшық қатты,
Falcon білегі, аяғы ұқсас тұтқыш
Жазда жазылсын - ол майды сіңірмейді,
Астық, кесу үшін ет ет таба алмайды.
Ұзын круп, үңгір - тамақ. Кафедрада сіз орындайсыз!
Жел қозғалыста, бірақ егер сіз оны байласаңыз, ол бар болады және тоқтатылады.
Өзінің сүйікті Құлагерімен жалғыз қуанышпен Ахан елеулі феодалдық Сұлтанның аузында (еске түсіреді) көрінеді.
Джансюгуров керемет, тамаша бейнесін толықтырады. Мерекелік іс-шарада, аң аулау сияқты, бау-бақша, бия, губернатор, волонтерлер ұшты ... Атақты атақты Құлагер бәріне назар аударады. Жауынгерлік джигит, ақындардың қойылымдары, сайып келгенде, ат жарысы басталады.
«Құлагер» өлеңі, оның поэзиялық қасиеттерімен қатар, ұлы когнитивті мағынаға ие. Жансүгіров барлық кластардың қазақтарының өмір сүруінің сенімді бейнесін қалыптастыра білді, ол туралы мәліметтердің байлығымен таң қалдырды. Сол уақыттағы қазақстандық өмірдің бұл шағын энциклопедиясы. Аханның әнінің шебері әрқайсысын қызықтырады. Онымен тең емес. Бірақ жауларға дұшпайды. Жарыс басталады. Мың мың үш жүзге бөлінген спортшылар біріншілікке шабуыл жасайды. Бірегей Құлагер алға жылжып, оның жеңісіне ешкім күмән келтірмейді. Бірақ аңызға айналған ат жылжытқан хищник Батыраштың қолымен жойылады. Қарсыластар Аханға қалай соққыны білетін. Әнші Көкшетауға жүрегіндегі өліммен оралады: оның жалғыз досы оны тартып алды.
• Ақын Ақанның өміріндегі күрделі кезең туралы әңгімелейді - өзінің сүйікті және барлық дала Құлагер атымен танымал.
Жансүгіровтың шығармашылығында өмірдің барлық өлеңдеріне толы. Акция ұлы көгілдір таулардың арасында дамып келеді, олардың көпшілігі көптеген әндер мен аңыздарды жазды. Осы таулар мен көркем көлдер арасында адамдардан жалғыз тұрады және өмірге деген сенімін жоғалтады Ақан - мақтаныш әнші және ақын