Қолдан. 64. Дереккөздерді пайдаланып, сұрақтарға жауап тауып жаз.
1. Шешендік өнер деген не?
2. Кімдерді «би, шешен» дейміз?
3. «Би, шешендер тапқырлықпен айтады, көркем тілмен
жеткізеді» дегенді қалай түсінесің?
4. Сөйлеуші мәдениетіне не жатуы мүмкін?​

1. Шешен (жезтаңдай, ділмар, айыркөмей, орақ ауыз, от тілді, сөзуар, тапқыр) - тілге жүйрік,сөз қисынын тауып айтатын халық қалаған сөз шебері. Ел-жұртты елеген, халқы қалаған азаматтарды ардақтаудың ана тілімізде атаулары мен дәріптеу, бейнелеу сөздерін айтып тауысу қиын.

2. қазақтың би шешендері от тілді  орақ ауызды кез келген дау дамайды шеше білген . Елінің тәуелсіздігі үшін дарынымен тас жарған .

Қазақтың би-шешендерінің асыл мұрасы

«Өнер алды — қызыл тіл», — деп білген халқымыз ежелден сөз өнерін қадірлеген. Мұралардың ең қымбаты, асылы — сөз өнері. Қазақ халқы қымбат сөздің, киелі сөздің құдіретіне бас иген. Сөз өнерінен аяулы, ардақты өнер жоқ, өйткені ол — ұлтымыздың ақыл-ойы, ар-ожданы, абыройы.

Сөз өнерінің негізін, əрине, сөз түзеді. Қазақтың киелі де, қасиетті шешендік өнері «бар өнердің биігі» ретінде саналған. Оған тағы да бір дəлел «Қазақ халқы сөз өнерін жоғары бағалаған. Ол өнердің ұшар биігі де, қоңыр жайсаңы да — біздің қазіргі өміріміз деп білем», — деп жазады ғалым М.Б.Балақаев [1] «Қазақ əдеби тілі» атты еңбегінде.

Шешендік сөздер — мəн-мағынасы терең тəрбиелік мəні зор, кұнды дүние. Ең алдымен, шешендердің сөздері ауызекі айтылып, ауызша таралған, халық жадында сақталған.

Шешендік сөздер деп қазақ халқының өмірінде арғы-бергі кезеңдерде ғұмыр кешкен белгілі бір тарихи тұлғалар есімдеріне байланысты айтылатын өнегелік мағына-мазмұны терең сөздерді айтады. Шешендік сөздер өскелең ұрпақты ақылдылыққа, төзімділікке баулып, елді, жерді сүюге, батырлық пен елдікті, ізгілік-жақсылықты дəріптеп, əділдік үшін күресуге, ел қамын жейтін қамқор азамат болып өсуге тəрбиелейді.

Объяснение:

ответ:1.тілге жүйрік,сөз қисынын тауып айтатын халық қалаған сөз шебері

2. Көпті көрген, елге сыйлы, дана, сөзге шебер, өмірлік тәжірибесі мол, әділетті адамдарды би шешен деген

3. Шешендер жәй сөзді, шешендік тілде жеткізеді

4. Сөйлеуші мәдениетіне адамның мәдениетті сөйлегені жатады.

Объяснение:

1.Тілге жүйрік,сөз қисынын тауып айтатын халық қалаған сөз шебері.

2.Көпті көрген,елге сыйлы, дана,сөзге шебер,өмірлік тәжірбиесі мол,әділетті адамдарды би шешен деген

3.Шешендер жәй сөзді,шешенді тілмен жеткізеді.

4.Сөйлеуші мәдениетіне адамның мәдениетті сөйлегені жатады