ОКЫТЫМ тапсырма. Мәтінді оқып, негізгі ақпаратты анықта. Мтін бойынша
жоспар құр. Сүрақтарға жауап бер.
Өмір мен өлім туралы
жараты
Адам туады, адам өледі. Мұнда тұрған қайғы не? Бұл
лыс заңы. Біздің шығыс елдері: «Адам — дүниеге келген қонақ, біраз
қонақтадық, аттануың керек», – деседі. Бірақ адам дүниеге тек кана
келіп, өншейін ғана аттана бермейді: ол артында ой қалдырады, ойдан
мұра қалдырады. Ол өмірге адам болып келіп, адам күйінде қайтады.
Мен жиырмасыншы ғасырдың жасымын. Бүгін мен өз жайымды
өңгіме еткім келеді. Өйткені бір жағымнан кек қысып отыр да, екін.
ші үлкен бір қайғым да бар. Менің бұл жазғандарым болашақта
біздің осы ұлы күресімізді зерттеушілердің қолына түсіп, үлкен істер-
дің кішкене бір тетігіне тиянақ болуға жараса, менде одан басқа арман
да жоқ; ол зерттеушілердің біз осы арпалыста жүргенде қайғыра да,
жылай да, күле де, кектене де білгенімізді ұғынса болғаны. Кек неге
қысады дерсіздер, оны да айта кетейін. Жастық шақ маған бір-ақ рет
берілмеп пе еді? Сол кезiмдi әлдеқайда түнерген қара күш жұлып
әкетпекші. Ол жастықтан бір айырылсам, оралар ма? Оралмайтынын
мен жақсы білем, аh, жақсы білем! Біз, жастар, өмір сүруге асығатын
едік, жастық шағымыздың іші-тысы бірдей болсын деуші едік қой,
солай емес пе, құрбыларым! Міне, сол қымбат шағымызды фашис-
тер тонап алғысы келеді, балдырғанды бақшаға өрт салғысы келеді,
осыған кектенем. Мен дүниеде жиырма-ақ жыл жасамадым ба? Бірақ
дәл қазір ересек адаммын деуге болады, жиырмадамын, бірақ мендегі
ой ақсақалды, талай белді артқа салған адамның ойындай.
Менің 19 жасымда бар ойым оқуда, қызмет жайында және несін
жасырайын, атақ болатын. Мен толып жатқан өнер жайын ойлаушы
ем. Алдымен ақын болғым келетін. Пушкин мен Лермонтовты, Гете
мен Гейнені, Байрон мен Шиллерді оқығанда біржола сүңгіп кетуші
ем. Бұл ақындар маған қатты ұнайтын да, күні-түні басымды кетер-
мей оқитынмын. Мен күйші де болғым келетін. Чайковский мен Глин-
каны, Бетховен мен Шопенді ерекше құмартып тындаушы ем. Мен
өзімшіл екем, әрі ақын, әрі күйші болғым келетін.
...Бұл уақыттың ішінде біздің ел де өзгеріп кетті, адамдар да өзгер-
ді, мен де өзгердім. Міне, жауынгер болдым. Қабағымнан кәр төккен,
ызғар шашқан жауынгермін мен! Мені қазір көрген адам бұдан он
152​

oksaniana    3   04.04.2021 14:10    1