Оқылым Қазақ жерінде жазу-сызу сақ дәуірінен бастап-ақ пайда болған 1960 жылы
Ертіс өзенінің оң қанатынан табылган V—VI гасырларға жататын сақ дәуірінің
марал сүйегінен жасалган тумарда жазу болған. Ол оңнан солға қарай «Ақ сықын»
- «Ақ марал» деп окылған.
Түркі дәуірінен қалған атақты «Күлтегін», «Білге қаған» сияқты тасқа жазылған
дастандар қазақ тіліне аударылып, біздің қолымызға тиіп отыр. Қазақ халқы ол
дастандарды өздерінің төд дүниесіндей қарсы алды. Өйткені, ондағы жазылған әдет-
ғұрып, салт-сана, діни-наным сенім, мақал-мәтел, батырлық жырлардың үлгілері
бәрі-бәрі халқымыздың тірлік-тіршілігінен алынғандай ұқсас. Бұл дұралар – қазақ
халқының ертеден келе жатқан бастауы. Біздер – осы мұралардың мұрагерлеріміз.
Түркі дәуіріндегі ескерткіштердегі жазулардан және бір байқалатыны — өздері
мекен еткен географиялық аймақтың бағыттарын барлай білген. Шамасы, көшпелі
өмір мал шаруашылығымен байланысты болғандықтан табиғаттың ерекшеліктері
жіп ескеріліп отырған Түркілер өздері өмір сүрген кеңістіктің төрт бұрышын тек
жаз жайлауы, кыс қыстауы, мал жағдайы үшін ғана біліп қоймай, өздерімен көрші
жатқан мемлекеттердегі халықпен байланыс, карым-қатынас жасауда да, соғыс iс-
әрекетінде де географиялық бағдарлау жасай білген
Ғұндар кешелі мал шаруашылығымен айналысқан. Ат құлағында ойнаған
шабандоз, жауынгер халық болған. Археологиялық қазбалардан табылған сырға,
сакина сияқты әшекейлер олардың асқан шеберлігін көрсетеді.
Қаңлылар да қазақ халқының негізін құраған ежелгі тайпалардың бірі Ержүрек,
енерпаз, канлылар елдің оңтүстігін Сырдария, Арыс, Бадам өзендерінің
алаптарында мекендеген
1 Мәтіндегі үндестік заңына бағынбайтын сөздерді теріп жаз. [3]​

leramailvorob    1   28.10.2020 17:58    3