Мəтіннен жалқы есімдерді теріп жазып, дыбыстық талдау жаса. дара жалқы есімдер мен күрделі жалқы есімдердің айырмашылығы мен ұқсастығын венн диаграммасы арқылы анықтаңдар. Мәтін:Алфавиттік жазудың пайда болу тарихы , шығу тегі өте күрделі әрі шешілмеген жұмбақтарға толы . Өйткені алфавиттік жазу дүниежүзі мәдениетінің қол жеткен орасан зор табысы болса , бұл мәдени мұраға біздің ата - бабаларымыз да өзіндік үлес қосып , келер ұрпаққа мирас еткен ...Осы ескерткіштердің бүгінде мәлім болған аймақтары - Сібірдегі Енисей , Лена өзендерінің аңғарлары , Моңғолиядағы Орхон , Онгин , Селенга азендерінің алқабы , Орталық Азия мен Қазақстандағы Талас пен Сыр бойы , Ертіс пен Іле қойнауы . Мүндағы жазу таңбаларын ғалымдар алғашқы табылған жердегі ваен аттарымен « Орхон - Енисей жазуы немесе сыртқы нұсқалық көрінісі жағынан Скандинавия Руналарына біршама ұқсас болғандықтан , оның құпия » таңбаларына бала руникалык деп атап кетті . Көне түркі тіліндегі руникалық сазулар тек тастарға қашау әдісімен ғана емес , үй жиһаздары , түрлі бұйымдарға да ойып жазылған . Сазбалшықтан жасалған ыдыс - аяқтар мен құмыраларга кескінделген руникалық бірнеше жазу Ферғанада және Дон өзенінің күйылысынан табылды . Алтай мен Хакасиядағы ескі мола - қорымдарды қазғанда археологтер алтын , күміс табақтар мен құмыра , тостағаншаларға және күміс қапсырмаға ойылған руникалық жазулардың курсі болды . Кең тараған руникалық жазудың VI - IX гасырларда қағазға жазылған нұсқаларын Шығыс Түркістаннан XX ғасырдың бас кезінде уйымдастырылған археологиялық экспедициялар айқындады . Ал Алатаудың оңтүстік өңіріндегі Талас алқабынан ағаш таяқшаға ойып жазылған нұсқасы табылды . Руникалық көне түркі алфавитінің құрамында 35 apin бар . жазудың бағыты оңнан солға қарай оқылады . Көне грек жазуы да ең алғашында оңнан солға қарай жазылған . Ескендір патша заманынан бастап , яғни б.з.д. II ғасырдан кейін бұл жазу солдан оңға қарай жазыла бастады . Осы кезде бір жолы оңнан солға қарай , екінші жолы солдан оңға қарай жазылатын гректің обустрофедон » деген жазуы пайда болған , Көне түркі жазулары , негізінен , осылайша оңнан солға қарай жазылғанмен , Енисей өзенінің бойындағы бірен - саран ескерткіште керісінше солдан оңға қарай жазылатын нұсқалары да кездеседі .

asylzhan1977    3   05.09.2021 22:30    0