Мәтіндерді оқып, құрылымдық және жанрлық ерекшелігін ажыратыңыздар.

1-мәтін
Он бестегі ұлына ел басқартқан халық
Қазақ халқы «Атадан бала тусайшы, ата жолын қусайшы» деп, атадан балаға мұра болып келе жатқан жақсы қасиеттерді келер ұрпақтың бойына сіңіріп, ізгілікке тәрбиелеуге тырысқан.
Атасы немересіне жылдың маусымы ауысымен көштің қалай, қайда көшуін, суды қайдан тауып ішетінін, жеті атасын білуі, елдің батыраларының ерлік хиқаяларын әңгімелеп, адамды жақсы ететін де, жаман ететін де тәрбие екенін жастайынан баланың бойына сіңіріп отырған. Жас ұрпақты бұлай тәрбиелеудің маңыздылығын қазақ халқы ерте түсінген. Ешқандай жоғарғы білімсіз-ақ тәрбиенің небір оңтайлы әдістерін баласының бесігінен бастаған халқымыздың елден шыққан тентегіне де «Сен оңбассың, адам болмассың» дегенді тұқыртып бетін қайтарып айтуды жөн көрмеген. Адамдықтың парызын перзентінің көкірегіне құйып, іс-әрекетін қадағалап отырған.
Қазақ баласының санасына қарнының қамын емес, халықтың қамын ойлауды о бастан-ақ сіңіріп өсірген. Осы қасиеттердің барлығын бала санасына ертеден құя білген қазақ халқы он бестегі ұланына ел басқартқан, шешендік сөз өнеріне қатыстырып тәлім берген.
2-мәтін
-Ауылдағы балалардың ең ересегі-сенің ұлың. Үлкендердің бірнеше рет ескерткеніне қарамастан олар үй маңында доп ойнауды доғармады. Балаңыздың қатты тепкен добы ақыры көршінің терезесін сындырды.
-Ересек екен деп менің баламнан көресіңдер-ау, бос сөйлеме!

-Сенің ата-ана болып тәрбие бергенің осы ма? Немене айқайлайсың?-Менің қалай тәрбие беретінімде шаруаларың болмасын! Басымды ауыртпай...Әй, кел бері жүгрімек... Сен тағы неге соқтығып жүрсің? ...Сені ме...
-"Балаңа адам жоқ жерде ақыл айт» дейтін сөз бар. Сіз қалай ақыл айтасыз?
-Ойбай-ау, енді сен маған ақыл үйретпекшісің бе? Өз ақылым өзіме жетеді. Барыңдар, көзіме көрінбеңдер!
Төмендегі үлгі бойынша жазыңыздар.
1-мәтін
Стилі-
Құрылымы-
Кіріспе
Негізгі бөлім
Қорытынды
Тілдік ерекшелігі-
2-мәтін
Стилі-
Құрылымы-
Кіріспе
Негізгі бөлім
Қорытынды
Тілдік ерекшелігі-

costya99    3   17.03.2021 16:26    0