Мәтінді оқыңдар. Мәтіннің тақырыбын, мақсатты аудиторияға сәйкес қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін талдаңдар. Жаһандық мәселелер дегеніміз - өркениеттің әрі қарай дамуына әсер ететін, адамзаттың өміріне өз ықпалын тигізетін мәселелер жиынтығы. Адамзаттың жаһандық мәселелері - планетамыздың барлық тұрғынының өмірлік қызығушылығын қозғайтын және әлемнің барлық мемлекеті ортақтасып шешетін мәселелер. Адамзаттың жаһандық мәселелеріне жататындар:

• дамыған елдер мен дамушы елдердің экономикалық қатынасы мәселесі;

• азық-түлік мәселесі;

• кедейлік мәселесі;

• энергетика мәселесі;

• экология мен тұрақты даму мәселесі;

• әлемді. мұхитты меңгеру мәселесі;

• демография мәселесі.

Бұл тізім тұрақты емес. Өркениеттің дамуымен бірге жаңа жаһандық мәселелер туып отырады. Мысалы, ғарыштық кеңістікті игеру, климатты қадағалау т.б.

Дамыған елдер мен дамушы елдердің экономикалық қатынасы мәселесіне олардың арасындағы әлеуметтік-экономикалық айырмашылықты азайту үшін дамыған

нарығында дамушы елдердің тауарларына сұранысты өсіруді, дамушы елдерге капитал мен білімнің ағымын ұлғайтуды (әрине, көмек ретінде), сыртқы қарыздардың есептерін шығаруды және т.б. жатқызамыз.

Азық-түлік мәселесі дегеніміз - халықтың өзін-өзі ең қажетті азық-түлікпен толық қамтамасыз ете алмауы. Бұл мәселе әлеуметтік жағдайы төмен елдерде азық-түліктің абсолютті жетіспеушілігінен болса, дамыған елдерде тамақтану теңгерімсіздігінен болып отыр. Бұл мәселенің шешімі табиғи ресурстарды тиімді пайдалануға, ауылшаруашылығындағы ғылыми-техникалық прогреске және мем лекет тарапынан қолдауға тікелей тәуелді.

Кедейлік мәселесі жаһандық мәселелердің ішінде ең негізгілерінің бірі болып отыр. Кедейлік - мемлекеттің сол елдегі адамдарды ең қарапайым және ең арзан өмір жағдайымен қамтамасыз ете алмауы, дамытушы елдердегі кедейліктің үлкен масштабы тек ұлттық қана емес, сонымен қатар әлемдік тұрақты дамуға үлкен қауіп тудырады.

(Ж.Оспанбаев пен Д.Төленгітованың «Жаһандану және адамзат дамуының жаһандық мәселелері» мақаласынан)

Менің студенттерім, қазақстандық ағылшын тілін үйрететін бірігім. Көптеген досым тек қазақша тілдігі үшін міндетті түрде көрмегім мені әлі де шағым мен сындыққа адалдырады. Ал, сіздерге құжаттармен жұмыс көрсеттірегімнің қажеттілігі мен пайдалануы өзара байланысты болатынын түсінуімді сенімділікке айналады. Сондықтан, осы сабақта мен қазақша беру үшін жұмыс көрсеткен боламын. Одан әрі, сіздердің мағлұмат алуыңыз, меңгеруіңіз мен растайтын болуыңызды қамтамасыз болайық.

Мағлұматты толық меңгеру үшін, мәтіннің мазмұны мен мақсаты туралы сөйлеуге бастаймыз. Мағлұматта жаһандық мәселелер дегеніміз шұғылданатын аймақтарда көрінетін, кейінтегі жағдайтоқтамаға тиіс өркеніеттің салдары болатын және барлық адамдардың өміріне тиімді қатынасы бар мәселелер. Біздің планетамыздың барлық тұрғынының тигіс екен мәселелер нақты көрсеткіштермен анықталады, сондықтан олар біздің барлық өмірге жататын қасиеттерін қозғайтып, барлық елдерді бірлесу ортасында шешуі міндетті мәселелер.

Осы мәселелерді шешу кезінде, дамыған елдер мен дамушы елдердің экономикалық қатынасы маңызды рөл атқарады. Олардың арасында тауарларыМысалы енгізу, капитал мен білім беруді ұлғайту (міндетті) және сыртқы қарыздардың шығаруы салынады. Өмірнеге енгізетін біздің тамақтандыру кезінде азық-түлік мәселесі, алан жасау кезінде колледжде оқыған студенттерімін кейінірек ғана ең қажетті болым болуы мүмкін.

Алайда, азық-түлік мәселесін шешу үшін жүректе ішедегі зияндылыққа сай күштікті жасау керек. Бұл мәселені шешудің шешімі табиғатты ресурстарды қолдану, ауылшаруашылықтар мен ғылыми-техникалық прогрестің қолдауы болуы керек.

Кедейлік мәселесі де, жаһандық мәселелердің ең негізгілерінің бірі. Кедейлік демек – шешім. Мемлекетті адамдарды мәжбүрлі артықшылық жақсыламасыз ете алады. Сонымен қатар, ұлттық қана емес, олар мемлекет де даму жолында үлкен тҳлікке турады.

Осылайша, біз кездесетін жағдайтар дағдысында жаһандық мәселелер оқиғаларын мана беретін тек әлеуметтік-экономикалық итерация мақсатында нысандаған мысалдарды ұсынамыз, ал оларды тек алдында жүргізу мәтіндері, суреттер немісі мақсаттардың есептерін шығаруымыз керек.