Ер жеткенде болатын той: беташар, қыз ұзату, т.б осылардың бірін таңдап жазыңдар керек болып тұр ​

1.Беташар — қазақтың келін түсіргенде жасалатын салтының бірі. Дәстүрлі беташар, әдетте, тойға жиналған халық тарқар кезде өткізілген.

Беташар.jpg

Шымылдық ішінде отырған келіннің басына орамал жауып, той өтіп жатқан үйдің ең жақын, үлгілі келіндері екі жағынан қолтықтап алып шығады. Беташардың тәрбиелік мәні зор болғандықтан, келіншектің екі жағына тұратын әйелдер жесір, жеңілтек, т.б. болмауы қатаң ескеріледі. Орамалдың теңге түйілген ұшын домбыраның мойнына не таяқтың ұшына байлап, жырау беташар жырын бастайды. Ол шаңыраққа жаңа түскен келінге ата-енесін, үй-ішін таныстырады, қандай туысқандық жақындығы бар екенін, беделін, қадір-қасиетін шебер тілімен жеткізіп, әрқайсысына жеке-жеке сәлем жасатады. Сәлем алған адам жас келінге беретін сый-сыяпатын атайды. Мысалы, сол шаңыраққа жақын ауқатты туыстары құлынды бие, енді біреулері отауға тігетін киіз үй, т.б. берген. Дәстүр бойынша, жаңа түскен келінді беташар жоралғысы жасалмастан бұрын қыз-келіншектерден басқа ешкім көрмеген. Келіннің бетін ашушы жас келінді ауылдың ардақты адамдарына, күйеуінің ағайын-туыстарына таныстыру шумақтарын өзінше суырып салып айтуы шарт. Ол үшін жырау не ақын екі-үші күн (кейде 10 — 15) бұрын сол оттың басына келіп, дайындық жасаған. Үй иесі оның бет ашқан еңбегіне беретін сыйлығын (ат, түйе, бірнеше уақ мал, т.б.) алдын-ала атап қоятын болған. Егер оның айтқандары көптің көңілінен шықса, онда сол үйдің ең қадірлі адамы, туысы саналған. “Келіннің бетін кім ашса — сол ыстық” деген мәтел де осыдан туған.

2.Қыз ұзату- ертеден келе жатқан екі елдің арасындағы байланыс болар ер адам мен әйел адамның ағайын мен халықтың алдында бата алып, отау құруға бастау болар салт-дәстүр.

Қыз ұзату дәстүрі осы сөйлеммен шектелмейді. Қыз баланы болашақ жарына аттандыру үшін, бірнеше міндеттелген делік ұғымдар мен сатыдан тұрады. Атап өтсек:

Қалың мал – қыз баланы «сату» құны;

Қыз танысу: қыз баланың туыстарынан, әдетте жеңгесі немесе жақын туысы, қыз аттанып отырғалы елдің жағдайы мен тұрмыс-тіршілігін көріп, таныс болады. Бұл – қызды ұзатар алдында болады.

Той малы – күйеу бала жақтан келгендер алып келетін, келешек отау тігу тойында сойылатын мал. Оған қоса бағалы мата секілді қосымша сыйлықтар беріледі.

Сүт ақы- қыздың анасынан арналып берілетін ерекше сый-тарту.

Мұсылман қауымына ер мен әйелдің жақындасу шегі некемен басталады деп есептеледі. Қыз баланы аттындыра отырып, қыз елінде молда екі жастың некесін қияды.

Құрсағында болғанда асыға күтіп, дүниеге келгелі көзінің қарашығында қорғаған әр анаға қай баласын болмасын жат елге, жат жерге жібері бауыр етін қажамай қоймас. Сәукеле таққан, қияр-қимас қарасымен алаңдап тұрған, жүрегінде жас сәби қыз баланы анасы қоштасу әнімен - сыңсумен шығарып салады.

Ұзатылған қыз баланың тұрмыс-тіршілігіне керекті көрпе-төсек пен киім-кешектерін, кілем және әшекей бұйымдарын, т.б. жасап, өзімен бірге аттандырып жіберу қыздың ата-анасының міндет делік ісі болатын. Қазақтың салты-дәстүрі мұсылмандық өмір әдемілігін сипаттайды. Соған орай әр заттың өз орнымен болғаны қазақтың мықтылығы мен үлгілі жарқын болшақты қамтамасыз ететіндей.