Екі дос шөл далада жолаушылап келе жатады. Бір кезде сөзден-сөз шығып, екеуі тартысып қалады. Біреуі ашуға қатты булығып, екіншісін қойып қалады. Досының ұрғаны жанына өте қатты батады, бірақ ләм-мим демей құмға былай деп жазып қояды: "Бүгін мені жан досым ұрды!» Екеуі көкорай шалғын жерге келгенше тоқтамай жүріп отырады. Суды сол жерден ішерміз деп келісіп алады. Бір кезде досынан таяқ жеген батпаққа аяғы кіріп шыға алмай қиналады. Тіпті тұншығуға айналып, демі тарыла бастағанда, досы кұтқарып қалады. Батпақтан құтылғаннан кейін, тастың үстіне ойып тұрып: "Бүгін мені жан досым, өлім аузынан құтқарып қалды", — деп жазады.
Оның бұл жазуына таңырқаған жолдасы:
– Біреу бізге жамандық жасаса, оны құмға жазғанымыз дұрыс, кешірім самалы оны өшіріп кетсін. Ал біреу жақсылық жасаса, оны тасқа ойып жазайық, оны ешқандай жел өшіре алмасын! - деген екен. (125сөз)

1. Мәтіннің стилін анықтаңыз.
А көркем әдебиет стилі
Б.публицистикалық стиль
В. Ғылыми стиль
С.ауызекі сөйлеу
Д. Ресми іс қағаздары стиль [1]
2. Мәтіндегі «жанына қатты бату» мағынасын білдіретін екі сөз тіркесін белгіле. [2]
А.Қамшы боп тию
Б.Жамбасына аяздай бату
В.Тебе шашы тік тұру
С. Қой аузынан шөп алмайды

Д.Жығылғанға жұдырық

3. Сөйлемдердің ішінен 2 шын ақпаратты анықтаңыз. [2]

А. Тіпті тұншығуға айналып, демі тарыла бастағанда, досы кұтқара алмады.
Б. Суды сол жерден ішертіндерін келіспеген еді.
В. Ал біреу жақсылық жасаса, оны құмға жазайық, оны ешқандай жел өшіре алмасын! - деген екен.
С. Досының ұрғаны жанына өте қатты батады, бірақ үндемей құмға былай деп жазып қояды: "Бүгін мені жан досым ұрды!»

Д. Бір кезде сөзден-сөз шығып, екеуі татуласып қалады.

4. «Су бар жерде дәулет бар» деген тақырыпқа эссе жазыңыз. Жазба жұмысында етістіктің бұйрық рай қызметін және
шартты рай жұрнақтарын орынды қолданыңыз. [10]

Тірек сөздер:су қоры,тапшы, үнемдеу,ауызсу, экономика, тәуелді, су ресурсы

Ersultan19    3   24.12.2020 07:16    5