Деген ебіне қарай тып, түсіндір. Осы ақылды кім үйренеді, насихатты кім тыңдайды? Біреу - болыс, біреу – би. Олардың ақыл үйренейін, насихат тыңдайың дері де үздік кісіміз, өздеріміз біреуге үлгі беріп, ақыл айтар- деген ойы болса, ол орынға сайланып та жүрмес еді. Олар өз- лықпыз деп сайланды. Өздері түзеліп жеткен, енді елді түзер- лігі-ақ қалған. Ол не қылып тыңдасын және тыңдайын десе де, қолы тие ме? Басында өзіндік жұмысы бар: ұлығымызға жазалы немесе халқымызды бүлдіріп аламыз ба, яки өзіміз шығынданып, болып қаламыз ба, елдегі бұзақыларымызды бүлдіріп аламыз ба шығынымызды толтыра алмай қаламыз ба? біреуді жетілтейін деп, біреуді құтылтайын деген бейнетінің бәрі басында, қолы тимейді. Байлар, олар өздері де бір күн болса да, дәулет қонып, дүние- нің жарымы басында тұр. Өзiнде жоқты малыменен сатып алады. Көңілдері көкте, көздері аспанда, адалдық, адамдық, ақыл, ғылым, білім – еш нәрсе малдан қымбат демейді. Мал болса, Құдай тағала- ны да паралап алса болады дейді. Оның діні, Құдайы, халқы, жұр- ты, білімі, ұяты, ары, жақыны – бәрі мал. Сөзді қайтіп ұқсын, ұға- йын десе де, қолы тие ме? Ол малды суармақ, тойғызбақ; саудасын жиғызбақ, күзеттірмек, бақтырмақ, ұры-бөрі, қыс, суық-сұғанақ – солардан сақтанбақ, солардан сақтарлық кісі таппақ. Оның бәрін жайғастырып, аяғын алып келіп мақтанға орналастырғанша қа- шан? Қолы тимейді. Енді ұры-залым, сұм-сұрқия өздері де тыңдамайды. Абайдың 8 қара сөзіндегі
негізгі идеясы ,
көтерілген мәселе ,
3 сұрақ