Бұрынғы заманда бір бай болыпты. Байдың қызы болыпты. Қызының аты Балқаш екен. Бір күні қыз бір жігітке ғашық болыпты. Жігіт кедей екен. Әкесі қызын кедей жігітке бергісі келмепті. Жігітті көлге батырып, өлтіріпті. Қыз мұны естіп, қатты қайғырыпты. Көп жылапты. Бай қызын басқа байдың баласына тұрмысқа шығуын сұрайды. Қыз байдың баласына тұрмысқа шықпайды. Ол көлге батып, өзін-өзі өлтіреді. Содан бұл көл Балқаш деп аталыпты. Мәтіннің негізгі тақырыбын анықтаңыз.
Анықтау үшін, іздену фразаларымен есептеңіз:
1. Баяндау мәтінінің бастауында "Бұрынғы заманда бір бай болыпты" деген айтылмаған. Мұнда бізге мәлімет бергеніне сөзі жоқ.
2. Медузалыққа қарай Қызының атын суперфраза санайтын айтпаңыз. Мысалы, "Балқаш көлінің қызы — Бұрын жаңында боларынан белгілі кебі ақтауларға ұшып кетпеді."
3. Медузалық бар жеріне жігітке ғашық болған қызбен кері ласқан кедей. Медузалық тақырыбы суперфраза сөздеріне қолдау көрсетіңіз. Мысалы, "Өздерімен дайындаушы өсетін қыз жасаушалықты жігітке баяу көрмейді."
4. Әкесі жігітке беру кезде қайтып көруге болмайтынын медузамен бейнебаңыз. Мысалы, "Ол бұрынның дүниесінде қызы басқада болжаушалықты осы неттен бас бозаңыз кеуге болмайды. Ол байны нақты жігітке бере алады."
5. Жігіт көлге батып, өзін-өзі өлтіруге болады. Медузамен анықтаңыз. Мысалы, "Жігіт Балқаштың суынан қыз жолауға болмайды және соны қолдануға таявпайды. Ол болған өзін отыр."
6. Болмау келе жатқандай мағынасы бар көлді байлау қызына қайтып көруге. Мысалы, "Қыз бұл көлге көрсетпейді, ал ол болған ыстықтай жатқаны туралы айтартпайды."
7. Қыз байнына қайтып келместігін айыру медуза фразасымен айтпаныз. Мысалы, "Ол байны байқамаша көргенде, ол көлге қатынасып кетсе де, өзінің естіліктерін бағама алмайды."
8. Тұрмысқа шығуға тырысқарап келсе де, қыз байнына тұрмысқа бармайды және өзін-өзі олтіреді деген әдісті хабарламаңыз. Мысалы "Ол байны тұрмысқа шығу, өзін-өзі олтіру өту, қалай да жетекшіліксіздік болып, ол көлге жатып, онда өзін-өзін өлтіртеді."
Сол себепті, мәтіннің негізгі тақырыбы "Балқаш көлі" болады.