АЙТЫЛЫМ -тапсырма.
11
«Аквариум». Топтық жұмыс. Мәтіннің мазмұны бойынша сахналық
көрініс дайындап, көрсетіңдер. Сынып ең үздік көрсетілімді
анықтасын. Бағалау критерийлері: — сөз сауаттылығы; — әртістік
қабілет.

Табыс әдістемесі:

1. Мазмұнды оқу:
- Осы мазмұны қандай айтып өту керек?
- Мазмұндық аспаптар не көрсетілуі керек?

2. Сахналық көріністі дайындау:
- Мұны қалай жасамалы?
- Осында актерлер қандай рөл атқаруы керек?
- Бұл сахнады қалай жасап отырсамыз?

3. Сөз сауаттылығы:
- Біз ғана қандай сөздерді пайдаланамыз?
- Негізгі сөздер кез келгендерінен айырмашылықтары бар ма?

4. Әртістік қабілет:
- Өз рөлін қалай басқаруға болады?
- Мұны қалай хабардар болуға арналған?

Айтты жауапты:

1. Мазмұны оқу:
- Бұл тапсырмада "Аквариум" атаулы қазақ әдебиетінің мәтіні ретінде мағлұмат берілген. Мазмұнда шындықтар мен айтқанша сөйлеулер бар. Сондықтан, мазмұнды қатты білімге, оқушының тыңдайтын деңгейге, мас сауаттылығына және ойланысына байланыстыра аламыз.
- Мазмұнда барлық аса мәдени нұсқалар мен поэмалар алдоқтандырыды. Міне, осы кезде сахналық көріністі ұйымдастыру керек. Ол байланыс метин мазмұнымен, кез келген диалогтармен бөліктелген.
- Мазмұны портреттерге бөлек екі жаққа бөлшектелуі мүмкін. Ең басты сахнада болашақ пейзаһға суретке қараған жеті фигурантқа тағайындалады. Араларында атанып өткен соң қалыптарга сүйенуіміз керек.

2. Сахналық көріністі дайындау:
- Мазмұнды оқи тапсырмасынан бастап, олдыңғы сахналық көріністерді жасау және құру керек. Біз актерлер мен директорды таңдауға боламыз. Сонда біз барлық актерлерге бөлінуіміз керек және оларды сөзбен жастау керек. Осыларды сахналық табыстарды табу үшін пайдаланамыз.
- Мысалы, «Аквариум» мазмұнды сахналарга бөліктеп, екіге арналған сцениздерге бөлшектеледі. Саған маған таңдаган рөлі бар. Біз магиямен люстра шықты жатып, құртынан шаңға аншалауымыз керек. Мен рөлім жинақымен рөлді.
- Сахналық көріністі бастан кешке дайындау зор. Біз актерлерге артық жұмыс жасауы келеді. Мысалы, маска болып тұрған уақытта осы еркіндік мен зорлықтар бар. Біз шоуменлерге көмек көрсетуіміз керек. Сол себепті біздің сақтануымыз үшін директор мен өте жақсы режиссер көмек көрсетіп, отыз адамнан тұрақты артық кездесуіміз керек.

3. Сөз сауаттылығы:
- Біз мазмұндық сөздерді қандай пайдаланамыз? Міне, диалогтарды, сөйлемдерді, дәлде сияқты ағылшын келтірмелілермен толтырушыларды жасаңыз.
- Сөйлеу керек сөздерге болып тұрғанда, ағылшындіктердің түсінігін боларып айту керек. Осы сөздерге бөшей ағылшындыққа тексеру кітаптарды пайдалану керек.
- Мысалы, мына сөздерді пайдаланамыз: "табыстар", "сахна", "итегіу", "дизайн" және солай сөздер. Бұлар көптеген актерлердің пайдаланатын сөздер.

4. Әртістік қабілет:
- Бірінші рөлді қалай басқарашыңыз?
- Сөйлемдерді дайындап отырғанда, ауыстыру, өту, акцент талап едіміз және т.б. Ойланысыларыңыз де көтерілуі керек.
- Біз актерлерге кинопродукцияларын көру, театрга бару және серіктесу сапалары мен жұмыс орындау керек.
- Сонымен қатар, директор мен зерделі жоқшысыңызбен бірге табыстарда сөзбен жасау, көрө-көріп, міндеттілікті қабылдау және т.б. уылдамалардың арқылы патшаларды қанағаттандыра аламыз.

Сол себепті, егер сен "Айтылым -тапсырма" туралы сұрау жасасаң, сөзді пайдалану, солай деп отырғанымыз болады. Сондай-ақ сұраудың мазмұндығына, сахналық көрінісге, сөз сауаттылығына және әртістік қабілетіне назар аудару қажет.